بایگانی مهر, ۱۳۹۲

نخستین کارگاه آشنایی و مقابله با زوال در استان چهارمحال و بختیاری برگزار شد

دوشنبه, ۲۹ مهر, ۱۳۹۲

کارگاه زوال1

     در اجرای برنامه‌های آموزشی پروژه حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی و به‌منظور افزایش دانش و مهارت‌های فنی محافظان منابع طبیعی و محیط‌بانان محیط زیست، نخستین کارگاه آموزشی آشنایی و مقابله با زوال اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی در استان چهارمحال و بختیاری برگزار شد.  

      در این کارگاه آموزشی یک‌روزه که به همت انجمن محیط زیستی تسنیم و با حمایت و پشتیبانی پروژه بین‌المللی زاگرس و در محدوده پایلوت استان چهارمحال و بختیاری برگزار شد، محققان مرکز تحقیقات منابع طبیعی نتایج تحقیقات خود را برای ۱۱۰ نفر از محیط‌بانان، محافظان جنگل و همیاران منابع طبیعی استان ارائه کردند.

      این کارگاه به‌منظور آگاهی نیروهای منابع طبیعی و محیط زیست از مناطق وقوع و گسترش پدیده خشکیدگی و همین‌طور توجیه شدن آنان برای انجام اقدامات ضروری در روند پیشگیری از سرایت این پدیده به سایر عرصه‌های جنگلی و مرتعی استان، مدیریت مناطق آلوده و همچنین گزارش­دهی در خصوص روند وقوع خشکیدگی در مناطق جدید تشکیل گردید.

کارگاه زوال 3

      ارائه نتایج پهنه‌بندی‌های انجام شده پیرامون مبتلای تعداد زیادی از گونه­‌های جنگلی و مرتعی استان به معضل خشکیدگی، گسترش خشکیدگی در ۴۰۰ هزار هکتار از گون‌زارهای مرتعی و قریب به ۳۰ هزار هکتار از جنگل‌های استان، اجتناب‌ناپذیر بودن بررسی سریع و تعیین علل وقوع و گسترش شتابان پدیده خشکیدگی و همچنین ضرورت ابلاغ دستورالعمل‌های فنی برای مدیریت مناطق آلوده در شمار مهمترین موضوعات و مباحث مطرح شده در این کارگاه آموزشی بود که در دو بخش تئوری و عملی صبح و عصر برگزار گردید.

      نگرانی از انتقال آفات و بیماری­های درختان خشکیده به باغات و فضای سبز شهری و ضروت توجه ویژه مسئولین به این معضل به عنوان یک بحران زیست محیطی و اقتصادی نیز از مباحث مطرح شده در این گارگاه یک‌روزه بود.

      دغدغه‌ای که در پایان این نشست مورد تأکید قرار گرفت و به‌عنوان خواسته جدی دست‌اندرکاران منابع طبیعی و محیط زیست استان مطرح شد این بود که؛ مسئولین سازمان جنگل‌ها و مراتع و سازمان حفاظت محیط زیست کشور بایستی با توجه به سطح وسیع وقوع پدیده خشکیدگی گونه­‌های جنگلی و مرتعی که ممکن است به تدریج موجب زوال اکوسیستم­‌های جنگلی و مرتعی و نابودی تنوع زیستی منطقه رویشی زاگرس شود و به‌اضافه معیشت دامداری‌های سنتی و خانوارهای جوامع محلی را به مخاطره اندازد، هرچه سریعتر این پدیده که با سرعت زیاد و نگران‌کننده‌ای در حال گسترش است را در شمار اولویت‌های کاری خود قرار دهند و با آشنای‌سازی سایر مسئولان اجرایی و تصمیم‌گیر با ابعاد این بحران زیست محیطی، از نابودی اکوسیستم­های جنگلی و مرتعی زاگرس جلوگیری کنند.

کارگاه زوال2

     این کارگاه یک‌روزه در روز شنبه – مورخ ۲۷ مهر ماه ۱۳۹۲ – در جنگل‌های محدوده پایلوت طرح حفاظت از تنوع زیستی استان چهارمحال و بختیاری برگزار ‌شد.‌

بازتاب‌ها:

– خبرگزاری مهر: در کارگاه آموزشی مطرح شد؛ شکل گیری پدیده بیابان زایی در چهارمحال و بختیاری/ گسترش خشکیدگی در جنگلها و مراتع استان

– خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا): کارگاه مقابله با خشکیدگی و زوال جنگل ها و مراتع چهارمحال وبختیاری برگزار شد

– پایگاه خبری فضای سبز و محیط زیست ایران(سبزپرس): با تلاش انجمن تسنیم و پروژه حفاظت از تنوع زیستی زاگرس؛ کارگاه مقابله با زوال اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی در چهارمحال و بختیاری برگزار شد

به بهانه زاینده‌رود و کارون بزرگ!

دوشنبه, ۲۹ مهر, ۱۳۹۲

     در این ماه‌های آغاز به کار دولت یازدهم آرایش مقامات دولتی، سیاسی و برخی نهادهای مردمی اصفهان و برخی از استان‌های فلات مرکزی برای متقاعد کردن دولت به اجرای سریعتر پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای از سرشاخه‌های کارون بزرگ در استان چهارمحال و بختیاری به اصفهان و فلات مرکزی سبب شده است تا اعتراضات فعالان محیط زیست، مقامات و اهالی دیار خوزستان شدیدتر و پرطنین‌تر از گذشته در فضای رسانه‌ای کشور انتشار یابد.

در همین زمینه گفتگویی را با خبرنگار خبرگزاری تدبیر(تیناپرس) انجام داده‌ام که می‌توانید آن‌را در اینجا بخوانید:

خبرگزاری تدبیر

برگزاری نخستین کارگاه آموزشی مقابله با پدیده زوال در چهارمحال و بختیاری

چهارشنبه, ۲۴ مهر, ۱۳۹۲

لوگوی انجمن و زاگرس

     بررسی‌های تحقیقاتی و پهنه‌بندی‌های میدانی محققان و کارشناسان مرکز تحقیقات و اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری اضافه برگزارش‌های تحقیقاتی منتشره دیگر استان‌ها که اغلب خبر از وقوع زوال و خشکیدکی در بلوط‌زارهای آن مناظق زاگرسی دارد، حکایت از این حقیقت نگران‌کننده دارد که اضافه بر گونه بلوط، برخی گونه‌های درختی و درختچه‌ای و بوته‌ای اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی استان نیز درگیر این پدیده شده‌اند! ماجرای ناگواری که حدود ۵ سال پیش با خشکیدگی درختان بلوط آغاز شد و الآن با شتابی نگران‌کننده سایر گونه‌های درختی و درختچه‌ای مانند زبان‌گنجشک، بنه و بادام کوهی و همچنین بوته‌های گون‌ را نیز درگیر کرده و تنوع زیستی اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی زاگرس را با مخاطره‌های جدی مواجه کرده است.

     گفتنی‌است قرار است نخستین کارگاه آموزشی مقابله با پدیده زوال در اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی چهارمحال و بختیاری به همت انجمن محیط زیستی تسنیم و با حمایت و پشتیبانی طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی برگزار شود تا محققان و پژوهش‌گران مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان نتایج تحقیقات خود را برای محیط‌بانان و محافظا جنگل و مرتع استان و کارشناسان این نهادهای اجرایی ارائه کنند.  

     در این کارگاه یک‌روزه که در روز شنبه – مورخ ۲۷ مهر ماه ۱۳۹۲ در جنگل‌های محدوده پایلوت طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی برگزار می‌شود اضافه بر آشناسازی و آگاهی‌بخشی، وظایف و مأموریت‌های محیط‌بانان و محافظین جنگل و مرتع در مواجه با این پدیده آموزش داده خواهد شد. این کارگاه در دو بخش؛ صبح (آموزش‌های تئوری با استفاده از پاورپوینت و تجهیزات کمک آموزشی) و بعد از ظهر (بازدید میدانی و آموزش‌های عملی) برگزار می‌شود.

مزارعی که بلای جان تنوع زیستی اکوسیستم‌های رودخانه‌ای شده‌اند!

دوشنبه, ۲۲ مهر, ۱۳۹۲

     افزایش بار آلودگی

     رودخانه کارون میانی در محدوده پایلوت طرح بین‌المللی زاگرس در استان چهارمحال و بختیاری به لحاظ برخورداری از ظرفیت‌های کم‌همتای اکوتوریسم آبی و چشم‌اندازهای طبیعی جذاب، در شمار مهمترین جاذبه‌های طبیعت‌گردی منطقه قرار دارد.

    رودخانه کارون میانی که از زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرد و با عبوری خروشان از منطقه مشایخ ناغان، در دریاچه سد کارون ۴ آرام می‌گیرد، در سال‌های اخیر در وضعیتی بحرانی‌تر نسبت به سایر سرشاخه‌های کارون بزرگ قرار گرفته است! هرچند که توسعه ناپایدار مزارع پرورش ماهی اکثر سرشاخه‌های رود‌خانه‌های مهمی چون کارون و زاینده‌رود را با افزایش شدید بار آلودگی مواجه کرده است اما؛ افزایش نگران کننده شمار مزارع پرورش ماهی خاکی مجاز! و غیرمجاز در منطقه مشایخ ناغان – محدوده پایلوت طرح بین‌المللی زاگرس – عملا” حیات اکوسیستم آبی و تنوع زیستی این رودخانه را با خطر نابودی روبرو کرده است!

     بنابر گزارش‌های نهادهای ذیصلاح، در سال‌های اخیر افزایش غیراصولی شمار مزارع خاکی و بتنی و عدم نظارت مستمر و دقیق بر مزارع پرورش ماهی سبب شده است تا بار آلودگی در بیش از ۸۰ درصد از رودخانه‌های استان چهارمحال و بختیاری – خصوصا” رودخانه‌های سبزکوه، کاج، بهشت‌آباد و کارون میانی (منطقه مشایخ) – در وضعیت ناگوار و نگران‌کننده‌ای قرار گیرد. تعداد مزارع پرورش ماهی مجاز و غیرمجاز در این رودخانه‌ها که اتفاقا” برخی از آن‌ها در محدوده پایلوت طرح بین‌المللی حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی هم واقع شده‌اند، از مرز ظرفیت تحمل آن اکوسیستم‌های آبی گذشته و این بارگذاری‌های غیراصولی و فراتر از توان زیست‌پالایی رودخانه‌ها، حیات این اکوسیستم‌های آبی ارزشمند را به‌شدت به مخاطره انداخته است.

     عدم نظارت و ممانعت جدی از احداث بی‌رویه مزارع و حوضچه‌های خاکی و فصلی، اضافه بر تهدید حیات تنوع زیستی آبی منطقه – که ناشی از مصرف غیرکارشناسی آنتی‌بیوتیک‌ها و قارچ‌کش‌ها در حوضچه‌های خاکی پرورش ماهی و همچنین ورود مواد شیمیایی و سموم مزارع کشاورزی به رودخانه‌ها می‌باشد – تخریب بستر و حریم رودخانه را نیز به‌دنبال داشته و با نابودی مناظر جذاب دیداری این رودخانه‌ها، ظرفیت‌های طبیعت‌گردی و اکوتوریسم آبی منطقه را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. افزایش چشمگیر نرخ فرسایش آبی و انباشت رسوبات در پشت سد کارون ۴ و هدررفت سرمایه‌های هنگفت ساخت این سازه غول‌پیکر نیز از دیگر پیامدهای خسارت‌زای این تخریب بستر و حریم است.

تخریب بستر و حریم رودخانه

     گفتنی است این معضل محیط زیستی برای نخستین بار در سال ۱۳۹۰ به‌صورت گسترده اطلاع‌رسانی شد ولی متأسفانه به‌بهانه حمایت از طرح‌های توسعه‌ای و اشتغال‌زا و همین‌طور ممانعت از بروز اعتراضات اجتماعی، اراده جدی و لازم در میان مسئولین محلی و استانی برای کنترل و مقابله با این معضلات ایجاد نشد و ناباورانه در این سال‌ها تعداد این مزارع چند برابر شد.

     حال انتظار است با استفاده از ظرفیت‌های قانونی و الزامات همسوسازی و صیانت از تنوع زیستی در طرح‌های بین‌المللی مانند طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی، همه دستگاه‌های متولی محلی و استانی شامل شیلات، امور آب، دامپزشکی، حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان بازرسی تحت مدیریت استانداری حساسیت به‌خرج داده و برای برون‌رفت از بحران پیش‌روی با قاطعیت بیشتری با تخلفات صورت گرفته برخورد کنند.

پی‌نوشت:

در همین زمینه مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری هم در گفتگوی خبرگزاری مهر شرکت کرده و به نکات هشداردهنده‌ای اشاره کرده است که می توانید متن کامل آن‌را در زیر بخوانید:

Untitled

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری نیز در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر که ” آیا محیط زیست روخانه کارون تحت تاثیر مزارع پرورش ماهی غیر مجاز قرار گرفته است”، عنوان کرد: استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای دارای منابع آب است که ظرفیت بالای برای توسعه آبزی پروری دارد.

سعید یوسف پور ادامه داد: آبزی پروری چند سالی است که در این استان توسعه یافته و استان چهارمحال و بختیاری توانسته رتبه اول تولید ماهی های سردآبی را کسب کند.

وی ادامه داد: در خصوص تولید آبزی پروری سه بحث و دغدغه  در این استان وجود دارد یکی از آنها خود مبحث آب است و منابع آب ثروتهای تولید نشده کشور محسوب می شوند و نیاز است که این ثروتها حفظ و از آلودگی آنها جلوگیری شود.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری در ادامه اذعان داشت: دغدغه دوم در حوزه آبزی پروری در این استان، احداث مزارع پرورش ماهی غیر مجاز در بسیاری از رودخانه های استان از جمله سرشاخه های رودخانه کارون مانند ارمند، کاج، بهشت اباد، کارون میانی و… است و این زنگ خطری  و هشدار برای متولیان امر است.

وی ادامه داد: حریم و بستر رودخانه متعلق به رودخانه است و طبق قوانین هیچ سازه ای نباید در کنار رودخانه ها احداث شود.

یوسف پور گفت: هم اکنون شاهد احداث مزارع پرورش ماهی خاکی در بستر رودخانه های استان هستیم که بجز اینکه تصرف اراضی ملی محسوب می شود موجب تخریب  اکوسیستم رودخانه ها شده و همچنین عاملی برای فرسایش خاک به حساب می آید و فرسایش خاک موجب تجمع رسوب در محزن سد های پایین دست می شود و عمر مفید سدها نیز کاهش می دهد.

وی ادامه داد: دغدغه دیگر در این خصوص می توان به بحث قانون گریزی و توجه نداشتن به قوانین اشاره کرد که این مهم در حال تبدیل شدن به یک پدیده ناهنجار است.

وی با اشاره به مدیریت بهداشتی و تولید ماهی های سردآبی و خروج پساب از مزارع، گفت: متولی بهداشت محصولات دامی اداره کل دامپزشکی است و کارشناسان این اداره با انجام آزمایشات صلاحیت تولید محصولات را مورد ارزیابی قرار می دهند.

 اعلام گزارشات مختلف در خصوص تولید ماهی غیر سالم در مزارع پرورش ماهی غیر مجاز

وی ادامه داد: گزارشات مختلفی در خصوص رعایت نکردن اقدامات بهداشتی در معدودی از مزارع پرورش ماهی به ما رسیده است که می توان به نبود کارشناس فنی ورعایت نکردن استانداردها در استفاده از سموم و داروها و… اشاره کرد که این خود موجب تولید محصول ناسالم می شود.

وی ادامه داد: اکثریت مزارع پرورش ماهی مجاز استان محصول سالم و بهداشتی دارند اما تاکید ما بر مزارع پرورش ماهی غیر مجاز است که نظارتی بر آنها وجود ندارد.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به اقدامات مهم برای حل معضل مزارع پرورش ماهی غیر مجاز، گفت: قدم اول این است که آب منطقه بر اساس قوانین و توزیع عادلانه آب وارد شود و با حمایت دستگاهها نظارتی و قضائی با متخلفان برخورد کند.

وی یادآور شد: منابع طبیعی به عنوان نماینده دولت و مالک عرصه های طبیعی در این خصوص وارد عمل شود و اقدامات لازم را برای برخورد با متخلفین انجام دهد.

یوسف پور عنوان کرد: اداره شیلات نیز در اعطای مجوز ها باید بازنگری داشته باشد و مجوزها را بر اساس مطالعات و ظرفیت محیط آبی صادر کند.

وجود حمایت های غیر رسمی از برخورد با افراد متخلف

وی گفت: اداره محیط زیست وظیفه نظارت و پیگیری از آلودگی مزارع را بر عهده دارد و تا زمانی مزارع پرورش ماهی غیر مجاز را در استان داریم و حمایت های غیر رسمی از برخورد با افراد متخلف انجام می شود و مقاومت های در این حوزه داریم ،نخواهیم توانست بحث پیشگری از آلودگی را در این حوزه داشته باشیم.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری ادامه داد: هم اکنون باید برخورد جدی با معضل پدیده مزارع پرورش ماهی غیر مجاز انجام شود تا روز به روز این پدیده گسترش پیدا نکند.

آب رودخانه‌ها قربانی کشت برنج در اصفهان می‌شود!

یکشنبه, ۲۱ مهر, ۱۳۹۲

     این روزها با آغاز به‌کار دولت یازدهم، صدای اعتراضات فعالان حوزه محیط زیست کشور نسبت به بحران مدیریتی حاکم بر منابع آبی کشور بلندتر و رساتر شده و با تهیه بیانیه و طومار و یا تجمعات اعتراضی محیط زیستی خواستار ورود جدی‌تر مقامات ارشد کشوری به برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت ساماندهی طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای، سدسازی‌های بی‌رویه و حق‌آبه‌های محیط زیستی شده‌اند.

     برای واکاوی ماجرای تلخ طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای از سرشاخه‌های کارون بزرگ به زاینده‌رود، در گفتگوی مفصل خبرنگار روزنامه تهران امروز شرکت کرده‌ام؛ می‌توانید متن کامل آن گفتگو که امروز – ۲۱ مهر ۱۳۹۲ – منتشر شده است را در زیر بخوانید:

 تهران امروز

هستی بختیاری؛

     کمبود آب  در ماه‌های گذشته در اصفهان و یزد به جیره‌بندی آب هم رسید. هرچند مسئولان این استان‌ها یک در میان آن را تکذیب کردند و خبردهی درباره آن را پیشگیری قبل از وقوع حادثه دانستند.

     آیا کارون قربانی کشت برنج در اصفهان می‌شود. همانطور که دریاچه ارومیه قربانی کشت‌های سنتی از جمله کشت سیب در زمین‌های اطراف خود شد و این روزها کشور را وارد بحرانی به نام ریزگردهای سفید کرده است؟

     سوالاتی که این روزها به شدت به نگرانی فعالان حوزه محیط‌زیست منجر شده و باعث شده تا جمعی ۵۰ نفره از هنرمندان خوزستانی از «حسن روحانی» رئیس‌جمهور و «معصومه ابتکار» بخواهند تا جلوی انتقال آب‌های جدید را از خوزستان به اصفهان و یزد بگیرند.

     حمیدرضا خدابخشی کارشناس آب نیروی خوزستان نیز در گفت‌وگو با «تهران‌امروز» می‌گوید: «انتقال آب از سرشاخه‌های بزرگ کارون یعنی از دز، خرسان و کوهرنگ در حالی از خوزستان به نام زاینده‌رود به اصفهان انتقال می‌یابد که نه تنها نفعی به حال زاینده‌رود ندارد، بلکه صرف برنج‌کاری در اصفهان می‌شود.» کاشت برنج درست زمانی دراصفهان جان گرفت که سدسازی‌ها به یکباره بخش بزرگی از آب‌های منتهی به زاینده‌رود را پشت سد جمع کردند و کشاورزان این منطقه بی‌توجه به الگوی سنتی کشاورزی در کویر به سمت کاشت برنج در منطقه رفتند. کاشت برنجی که ۷۰ درصد آب را به هدر می‌دهد و در نهایت ۳۰ درصد آن صرف کشاورزی می‌شود. اما با گذشت سه دهه از این ماجرا هم زمین‌ها برکت خود را از دست دادند و هم زاینده‌رود را خشک کردند.

     در ارومیه هم همین اتفاق به‌وقوع پیوست، سونامی سد‌سازی‌ها به جان منطقه افتاد تا به گفته «محمد درویش» کارشناس بیابان‌زدایی نزدیک به ۴۰ سد روی آب‌ها و رودخانه‌هایی که دریاچه ارومیه را تغذیه می‌کرد، زده شود. پس از آن هم کشت منطقه از انگور که آب کمتری طلب می‌کرد به سمت کاشت سیب رفت و حجم بیشتری از آب را طلب کرد.

     مسئله آنقدر پیش رفت که امروز به گفته «نادر قاضی‌پور» نماینده مردم ارومیه ۸ میلیارد تنریزگردهای نمکی این منطقه زندگی ۳ میلیون مردم منطقه را در هجمه و هجوم نخست خود تهدید می‌کند. هجومی که این روزها شروع شده است. علاوه بر زندگی انسانی، زمین‌های کشاورزی منطقه به شدت از سوی نمکی که خود پراکنده‌اند، تهدید می‌شود.

     خوزستان البته وضع بدتری از ارومیه دارد. این استان بدون خشک شدن کارون هم نزدیک به سه دهه است که با ریزگردهای ناشی از خشک شدن هورالعظیم دست و پنجه نرم می‌کند. ریزگردهایی که البته تنها به خوزستان منتهی نشده و آسمان ۲۲ استان کشور را درگیر کرده است.

     خدابخشی می‌گوید: «اصفهانی‌ها در تازه‌ترین برنامه خود به‌دنبال انتقال آب ماربر در منطقه چلگرد چهارمحال و بختیاری به زاینده‌رود هستند. حوزه‌ای که دو میلیارد متر مکعب آب آورد دارد و بخش بسیار زیادی از آ ن پشت سد‌ها جمع می‌شود.» به گفته او آب‌هایی که به اسم تامین آب شرب منطقه انتقال می‌یابد سر از زمین‌های کشاورزی منطقه درمی‌آورد.

     خدابخشی توجه همگان را به زمین‌های شالی «لنجان» اصفهان جلب می‌کند و می‌گوید: «چرا باید آب منطقه خوزستان به بخش‌های مرکزی و بیابانی انتقال داده شود تا در آ‌نها برنج‌کاشته شود.» برنجی که یکی از دلایل خشک شدن زاینده‌رود است. به گفته او درحالی اصفهان آب خوزستان را برای آبیاری زمین‌های برنج خود انتقال می‌دهد که آب نیروی خوزستان زمانی که حجم آب پایین می‌رود اجازه کشت در زمین‌های اطراف و حاشیه رودخانه را به کشاورزان نمی‌دهد. مسئله‌ای که باعث می‌شود تا حتی کشاورزان این منطقه یک فصل کشت خود را از دست بدهند. اما همین آب از خوزستان به اصفهان انتقال می‌یابد تا خرج برنج‌کاری در کویر شود. او می‌گوید: «معلوم است که با این شیوه نه زاینده‌رود نجات پیدا می‌کند نه زمین‌های منطقه سیراب می‌شوند.»

     به گفته او انتقال آب‌ از خوزستان به قم، گلپایگان وخیلی از شهرها به اسم تامین آب شرب انجام می‌گیرد اما اعتراض استانداران همین استان‌ها به اینکه اولویت این آب شرب است نه کشاورزی نشان می‌دهد که این آب‌ها در جای دیگری خرج می‌شود وهمین است که به‌رغم اینکه بخش بسیار بزرگی از آب‌های کشور از جنوب به سمت کویر یزد و اصفهان انتقال یافت، این دو استان با کمبود آب روبه‌رو هستند.

     کمبود آب در ماه‌های گذشته در اصفهان و یزد به جیره‌بندی آب هم رسید. هرچند مسئولان این استان‌ها یک در میان آن را تکذیب کردند و خبردهی درباره آن را پیشگیری قبل از وقوع حادثه دانستند. از سوی دیگر آب‌های خروشان کارون از سمت خوزستان و چهارمحال و بختیاری در حالی در سه دهه گذشته به سمت اصفهان رفته است که هرگز نتوانسته لب تشنه این کویر را سیراب کند و در سال‌جاری به درگیری میان کشاورزان اصفهانی و یزدی منجر شد. واقعه تا آنجا پیش رفت که اصفهانی‌ها لوله انتقال آب به یزد را قطع کردند و یزدی‌ها را تا چند مدت دچار مشکل کردند.

     انتقال آب از خوزستان درحالی به قصه بی‌پایانی تبدیل شده که این استان به دلیل خشک شدن تالاب هورالعظیم با حجم وسیعی از ریزگردهای عربی روبه‌رو است. حجمی که حل معضل آن در گرو همکاری و همراهی کشورهایی چون عراق و سوریه است. دو کشوری که به نظر نمی‌رسد در میان حجم بسیار زیاد مشکلاتی که دارند زمانی را برای حل ریزگردهای عربی صرف کنند.

    البته نگرانی‌های جامعه خوزستانی این روزها بیشتر است.«مسعود اسدی» رئیس سازمان نظام صنفی کشاورزی خوزستان و رئیس مجمع تشکل های کشاورزی ایران اعتقاد دارند انتخاب وزرای دولت روحانی که بسیاری از آنها اصفهانی و یزدی هستند می‌تواند در پیشبرد انتقال آب به ضرر محیط‌زیست خوزستان نقش بارزی را داشته باشد.

     انتقالی که «هومان خاکپور» کارشناس منابع طبیعی چهارمحال وبختیاری را هم به این نتیجه رسانده که نه تنها به نفع زاینده‌رود نخواهد بود که باز هم به کم‌آبی در مناطقی چون خوزستان و چهارمحال و بختیاری منجر می‌شود.

بختیاری‌ها هم از انتقال آب به‌وسیله تونل گلاب و بهشت‌آباد که قرار است باز هم بخشی از آب‌های کارون در این بخش را به یزد ببرد، نگران هستند. این دو پروژه در دولت گذشته شروع شد اما اعتراض بختیاری‌ها باعث توقف آنها شد. حالا خاکپور می‌گوید که خبرهای موثقی وجود دارد که نشان می‌دهد که تونل‌ها از سمت یزد به سمت چهارمحال و بختیاری در حال ساخت و پیش‌روی است موافقان با این طرح قرار است که مسئولان کشور را در مقابل عمل انجام شده قرار بدهند.

     چهار محال و بختیاری در سال‌های جدید به شدت با کاهش آب روبه‌رو شده و آنطور که خاکپور می‌گوید بسیاری از روستاهای این منطقه با تانکر آب تغذیه می‌شوند.

حال افکارعمومی می‌پرسند آیا قرار است که محیط‌زیست کشور یک‌بار دیگر با واقعه تلخ دیگری چون خشک‌شدن کامل رودخانه کارون بعد از زاینده‌رود و دریاچه ارومیه روبه‌رو شود؟ و بعد هم دولتمردان به این نتیجه برسند که سد‌سازی در حوزه کارون را متوقف کنند و بالاخره قبول کنند که همه چیز زیر سر کشاورزی سنتی و بی‌حساب وکتاب است. آنها می‌گویند آیا بهتر نیست که کشاورزی در مناطق کویری شیوه طبیعی خود را به دست بگیرد تا محیط‌زیست کشور برای کشت برنج در کویر بیشتر از این هزینه ندهد.

روزنامه تهران امروز یکشنبه, ۲۱ مهر ۱۳۹۲

پدیده زوال و خشکیدگی؛ میهمان ناخوانده مراتع کشور هم شد!

چهارشنبه, ۱۷ مهر, ۱۳۹۲

خشکیدگی

     حدود ۵ سال پیش بود که نخستین گزارش‌های ظهور علائم زوال و خشکیدگی در بلوط‌زارهای استان ایلام منتشر شد و موجی از نگرانی‌ها را در میان کارشناسان و فعالان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور بوجود آورد. البته مدت زیادی طول نکشید تا این پدیده شوم میهمان ناخوانده جنگل‌های بلوط استان‌های کرمانشاه، فارس، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد هم شده و در ابتدای این رخداد تلخ؛ درگیر شدن درختان بلوط با پدیده زوال و خشکیدگی سبب شد تا این پدیده تحت عنوان «زوال یا خشکیدگی بلوط» نامگذاری شود.

     بررسی‌های میدانی اغلب محققان و پژوهشگران مراکز تحقیقاتی و علمی کشور حکایت از تنوع شکل زوال و خشکیدگی در جنگل‌های زاگرس دارد که می‌توان به زوال کامل(خشکیدگی کامل درخت یا درختچه و حمله آفات و امراض به آن)، خشکیدگی بخشی از تاج درخت (از بالا به پائین یا از پائین به بالا و مشاهده شواهد حمله آفات و امراض)، تحت فشار بودن درخت(خزان زود رس آن و خشکیدگی برخی از قسمت های تاج شامل شاخه های انتهائی) و بالاخره خشکیدگی تک پایه ای و یا لکه ای اشاره کرد.

     با نگاهی اجمالی به روند مقابله با این پدیده شوم، همسونبودن برنامه‌های تحقیقاتی و پژوهشی نهادهای مرتبط برای شناسایی علت یا مؤلفه‌های مؤثر در بروز پدیده زوال و خشکیدگی در شمار لکنت‌های مدیریتی کنترل و مقابله با این فاجعه در رویشگاه‌های زاگرس بوده هرچند که فرضیه‌هایی مانند، نفوذ ریزگردها به کشور و تحت تأثیر قرار گرفتن گونه های گیاهی و زوال آنها، تخریب شدید اکوسیستم(ناشی از دخالت های بی رویه و عدم امکان ادامه حیات گونه های جنگلی و مرتعی)، تنش های محیطی بویژه خشکی و شوری و ناتوانی گونه های گیاهی برای مقابله با آنها، بیوتروریسم(ناشی از آلودگی عمدی گونه های گیاهی) و همین‌طور بیماری‌های ناشناخته و تأثیر آن بر گونه های جنگلی و مرتعی برای این زوال مطرح شده است.

     و اما بررسی‌های تحقیقاتی و میدانی محققان مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری برای نخستین‌بار پرده از دو واقعیت تلخ دیگر برداشته که به‌نظر می‌رسد در گزارش‌های منتشر شده در دیگر استان‌های درگیر پدیده زوال به آن‌ها اشاره نشده است. یکی از این نکات و دریافت‌های متفاوت در این گزارش‌های تحقیقاتی، اضافه بر گونه بلوط مشاهده چشمگیر پدیده زوال یا خشکیدگی در دیگرگونه‌های جنگلی درختی و درختچه‌ای مانند زالزالک و زبان گنجشک،بادام، بنه و … است که متأسفانه هر روزه هم بر وسعت گستره آن‌ها افزوده می‌شود!

     رسیدن پدیده زوال به گون‌زارها و خشکیدگی سطح وسیعی از پوشش گونی و درختچه‌ای مراتع نیز دومین واقعیت تلخ و نگران کننده این گزارش‌هاست که تاکنون در گزارش‌های دیگر استان‌ها به آن‌ها اشاره نشده و برای نخستین بار در رویشگاه‌های زاگرس پرده از آن‌ها برداشته می‌شود. هرچند که این بررسی‌ها در جنگل‌ها و مراتع چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است اما حقیقتا” مشخص نیست که آیا گزارش نشدن این موارد در سایر استان‌ها، به دلیل عدم وجود این دو مورد در آن استان‌ها است و یا اینکه تاکنون بررسی‌های دقیق و جامعی در آن عرصه‌های جنگلی و مرتعی صورت نگرفته است!؟

زوال گونه های مرتعی در استان چهار محال و بختیاری

     به هر حال گزارش‌های پهنه‌بندی در چهارمحال و بختیاری حکایت از این حقیقت تلخ دارد که در حال حاضر اضافه‌بر جنگل‌ها، بخش‌های گسترده‌ای(حدود ۴۰۰ هزار هکتار) از گون‌زارهای این منطقه نیز درگیر پدیده خشکیدگی شده که نیمی از این عرصه‌ها در وضعیتبحرانی قرار گرفته‌اند!

بازتاب‌ها:

– خبرگزاری مهر: خشکیدگی گریبان تمام گیاهان زاگرس را گرفت

جانمایی نادرست سدی که می‌تواند بلای جان مردم منطقه شود!

شنبه, ۱۳ مهر, ۱۳۹۲

     جامع‌نگری و لحاظ تمامی مؤلفه‌های زمین‌شناسی، مهندسی سازه‌ای و ملاحظات محیط زیستی از اصول اجتناب‌ناپذیر در جانمایی سدهای آبی است که متأسفانه در برخی مکان‌یابی‌ها به‌صورت جدی و مسئولانه مورد توجه قرار نگرفته است. نمونه این سهل‌انگاری‌ها و نادیده گرفته شدن اصل جامع‌نگری؛ جانمایی نادرست سد غدیر در استان چهارمحال و بختیاری است که در همین زمینه در گفتگویی با خبرگزاری مهر شرکت کرده‌ام که می‌توانید شرح کامل آن‌را به‌همراه نقطه‌نظرات مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در زیر بخوانید:

سد غدیر در درگاه مجازی خبرگزاری مهر

    کم‌توجه‌ای به عملیات‌های سازه‌ای برای مهار آب‌های سطحی و استفاده بیش از حد از منابع زیرزمینی – حدود ۸۰ درصد مصارف – همواره در شمار مهمترین چالش‌های حوزه مدیریت منابع آبی در میان متولیان و دست‌اندکاران استان چهارمحال و بختیاری مطرح بوده و مهار و ذخیره‌سازی آب‌های سطحی در دریاچه سدهای کوچک و بزرگ را مهمترین راه برون‌رفت از بحران آبی پیش‌روی بخش‌های کشاورزی، صنعت و شرب مردمان این دیار اعلام می‌دارند.

    صرف‌نظر از میزان صحت و نقش این ایده در حل چالش‌های آبی منطقه، به‌نظر می‌رسد جانمایی صحیح و انتخاب کارشناسی و اصولی محل احداث این سازه‌های آبی، نکته‌ای کلیدی و مهم در روند صحیح و پایدار دست‌یابی به اهداف تعیین شده در این بخش از مدیریت آبی منطقه باشد که گاها” مشاهده می‌شود به شکل شگفت‌انگیزی مورد غفلت طراحان اینگونه سازه‌ها قرار می‌گیرد.

    سد غدیر شهرستان فارسان چهارمحال و بختیاری یکی از سدهایی است که ذر راستای همین سیاست مدیریتی آبی بنیان نهاده شده و قرار است آب ذخیره شده در پشت این سد اضافه بر تأمین بخشی از نیازهای آبی بخش‌های صنعتی و کشاورزی منطقه، با ورود به شبکه‌های آب‌رسانی کمبود آب شرب ساکنان این شهرستان را جبران کند، اما متاسفانه جانمایی صورت گرفته فاقد جامع‌نگری لازم بوده و محل دفن زباله شهر باباحیدر سال‌هاست که در بالا دست مخزن این سد قرار گرفته است. مکانی که با آبگیری این سد، به زیر آب رفته و آلودگی‌های ناشی از شیرابه چندین ساله زباله‌های خانگی و صنعتی و بیمارستانی‌اش را وارد شبکه آب شرب مردم این دیار می‌کند و می‌تواند یک بحران میکروبی و محیط زیستی را را برای مردمان منطقه به‌دنبال داشته باشد! ماجرای تلخی که طراحان این سد فکر می‌کنند می‌توانند فقط با احداث یک خاکریز و جدا سازی محل دفن زباله از مخزن سد، مانع رخداد آن شوند.

    محل احداث این سد مخزنی در ۳ کیلومتری غرب شهر باباحیدر و بر روی رودخانه سراب است که دو سرشاخه سراب(چشمه پرآب سراب) و بردی منابع اصلی تأمین کننده آب آن هستند. گفتنی است که طول تاج سد این سد ۶۲۴ متر و ارتفاع آن از سنگ بستر ۶۸ متر و از نوع خاکی- سنگریزه‌ای است که عملیات اجرایی این سد از سال ۱۳۸۷ آغاز شده و به دلیل کمبود اعتبار هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.

    و اما انتظار است نهادهای متولی حوزه محیط زیست و بهداشت محیط، فبل از آنکه فرصت‌های پیشگیری از دست برود و سلامت مردم با تهدیدهای جدی مواجه شود، با ورود مؤثر به این موضوع و بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی سازمانی‌شان به وظایف و تکالیف خود در حوزه مراقبت از سلامت مردم عمل کنند.

محل رهاسازی زباله

سعید یوسف‌پور؛ مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری: شیرابه زباله ها به خاک و سنگ بستر نفوذ کرده است!

     سد بابا حیدر شهرستان فارسان با هدف تامین آب شهر فارسان و روستاهای تابعه بنیان نهاده شده است. قبل از شروع احداث و محل احداث شد محل دفع زباله شهر باباحیدر بوده است و پیگیری های بسیاری توسط محیط زیست استان در این خصوص انجام شده است و اخطار به شهرداری باباحیدر نیز در این خصوص داده شده است و همچنین از سوی مراجع قضایی این مهم پیگیری شده است.

     هم اکنون زباله های شهر بابا حیدر در محل بالا دست مخزن سد ریخته می شود و اتفاقی که در این محل افتاده این است که آلودگی شدید در این منطقه رخ داده است و شیرابه زباله ها به خاک و سنگ بستر نفوذ کرده است. اگر سد بخواهد آبگیری شود الزاما باید زباله هایی که طی سالهای گذشته در این منطقه دپو شده است خارج شود و محل دفع زباله ایزوله شود.

     سنجش آلودگی از بستر باید انجام شود و عملیات خنثی سازی قبل از آبگیری انجام شود که در آینده سلامتی مردم شهرستان فارسان را تحت تاثیر قرار ندهد. در همین راستا تفاهمنامه هایی بین شهرداری باباحیدر و مجموعه آب منطقه ای مبادله شده است ولی متأسفانه اقدامات لازم در راستای تفاهمنامه ها هنوز عملی نشده است و اقدامات در این خصوص انجام نشده است.

     گفتنی است طول تاج سد این سد ۶۲۴ متر و ارتفاع آن از سنگ بستر ۶۸ متر و از نوع خاکی- سنگریزه‌ای است که عملیات اجرایی این سد از سال ۱۳۸۷ آغاز شده و به دلیل کمبود اعتبار هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.

در پاسداشت ۶ سالگی رسانه‌ای که دغدغه‌های محیط زیستی دارد

پنجشنبه, ۱۱ مهر, ۱۳۹۲

شش سال تلاش بی‌منت و هوشیارانه ایبنانیوز

     بی‌شک دوستداران طبیعت و فعالان حوزه محیط زیست و منابع طبیعی منطقه زاگرس با نگارنده هم‌عقیده هستند که “آژانس خبری بختیاری” یکی از خبرگزاری‌های فعال و پرتلاش در دیار کارون بزرگ است که دغدغه‌های محیط زیستی را هم در شمار اولویت‌هایش قرار داده و در مدت ۶ سال فعالیت‌ خود بی‌منت و شجاعانه با دیده‌بانی هوشیارانه از طبیعت سرزمین زاگرس میانی و سایر زیست‌بوم‌های وطن تلاش کرده است تا با اطلاع‌رسانی به‌موقع‌ و نقدهای کارشناسی افکار عمومی را نسبت به اهمیت جنگل‌ها و طبیعت و پیشگیری از رخدادهای تلخ محیط زیستی حساس کند.

     نگارنده بر این باور است که در آن شرایط حاکم بر فضای رسانه‌ای کشور که موضوعات محیط زیستی از درجه اهمیت بسیار پایین‌تری نسبت به موضوعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برخوردار بودند، تنها درک درست از وضعیت اسف‌بار و فاجعه آمیز حاکم بر محیط زیست کشور و عشق و علاقه هوشمندانه به سرزمین مادری بود که دست‌اندکاران ایبنانیوز را پرتلاش و جسورانه به سمت روشنگری و پاسداری از محیط زیست و طبیعت وطن رهنمود می‌کرد.

و اما یک نگرانی؛

     متأسفانه روند این روشنگری و پاسداری در این سال‌ها از نوسانات و فرودهای نگران کننده‌ای برخوردار بود و گاهی اوقات درست در بزنگاه‌های حساس محیط زیستی که انتظار اطلاع‌رسانی فراگیر و صیانت از طبیعت شکننده منطقه زاگرس و یا بسیاری از مناطق کشور بود، رکود خبری غیرمنتظره بر این درگاه مجازی حاکم می‌شد. یقینا” دوستان زحمت‌کش ما در ایبنانیوز دلایل نسبتا” قابل قبولی از جمله کمبود منابع مالی و حمایت کنندگان مالی برای بکارگیری خبرنگاران حرفه‌ای را در پاسخ به این پرسش‌ها ارائه خواهند داد که امید است علاقمندان و خیران محیط زیستی که توانایی تأمین بخشی از هزینه‌های چنین نهادهای محیط زیستی را دارند پا پیش نهاده و از طریق چنین حمایت‌های عام‌المنفعه‌ای دین خود را به طبیعت وطن‌شان ادا کنند.

     نگارنده نیز به سهم خود “شش ساله شدن ایبنانیوز” را تبریک گفته و تلاش‌های ارزنده این آژانس خبری در دفاع و پاسداری از طبیعت وطن را ارج نهاده و در مهرماه ۱۳۹۲ و آغاز هفتمین سال فعالیت‌اش، برای دست‌اندرکارانش بهترین‌ها را آرزو دارد.

طرح بین‌المللی زاگرس می‌توانند به توانمندسازی تشکل‌های محلی کمک کند

سه شنبه, ۹ مهر, ۱۳۹۲

     ظرفیت‌سازی در حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد محلی همواره در شمار دغدغه‌ها و مطالبات جدی فعالان و متخصصان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور بوده است. این ظرفیت‌سازی هم می‌تواند از جنبه مهارت‌های فنی و توانمندی‌های علمی و بنیه مالی مدنظر باشد و هم از جهت افزایش تعداد این نهادها در میان جوامع محلی مورد توجه قرار گیرد.

     طرح بین‌المللی زاگرس که آغاز فعالیت‌های مطالعاتی ‌اش به حدود یک‌دهه پیش می‌رسد یکی از فرصت‌های مناسب و ارزشمند در راستای توانمندسازی تشکل‌های محیط زیستی در میان جوامع محلی مناطق پایلوت زاگرس مرکزی است که درصدد است اقدامات مؤثری در این زمینه انجام دهد.

     نگارنده به‌همراه خانم شیرین ابوالقاسمی – مدیر ملی طرح بین‌المللی حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی – در همین زمینه گفتگویی را با خبرگزاری مهر انجام داده‌ایم که می‌توانید مشروح آن‌را در زیر بخوانید:

طرح بین المللی زاگرس در خبرگزاری مهر01

     طرح بین المللی “حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی” در  چهار استان کشور از جمله استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، اصفهان و فارس در حال اجرا است و اعتبار و تسهیلات این طرح توسط سازمانهای بین المللی و داخلی تامین شده است.

    به گزارش خبرنگار مهر؛ طرح “حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی” یکی از طرحهای مهم حفاظتی در حوزه محیط زیست در کشور است که این طرح بین المللی با همکاری و پشتیبانی سازمانهای بین المللی و ارگانهای دولتی کشور در پنج استان کشور در حال برگزاری است.

     نمایندگی سازمان ملل متحد در ایران در شمار نخستین نهادهای محیط زیستی بین‌المللی است که حدود هفت سال پیش در سال ۲۰۰۶ میلادی  با آغاز فاز اجرایی طرح “حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی”، فعالیت‌های اجرایی‌اش را با همکاری دستگاه‌های دولتی مرتبط با حوزه منابع طبیعی و محیط زیست در چهارمحال و بختیاری و سه استان کهگیلویه، فارس و اصفهان را شروع کرد.

    سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهادکشاورزی، جنگلها و منابع طبیعی و وزارت نیرو و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سطح ملی و استانی در اجرای این طرح همکاری دارند.

     هرچند که محدوده اجرایی طرح بین‌الملی زاگرس با وسعتی بالغ بر ۲٫۵ میلیون هکتار می‌تواند تمامی مناطق استان چهارمحال‌و‌بختیاری، مناطق وسیعی از استان کهگیلویه ‌و‌ بویراحمد، قسمت اعظم شهرستان‌های اقلید و مرودشت در استان فارس و سمیرم در استان اصفهان را پوشش دهد، اما در حال حاضر این طرح در چهار محدوده پایلوت (هر استان یک محدوده پایلوت) در حال اجرا است و منطقه سبزکوه(ناغان – بلداجی) به عنوان محدوده پایلوت چهارمحال و بختیاری انتخاب شده است.

     همان‌طور که در اسناد این طرح بین‌المللی آورده شده است، دست‌یابی به توسعه اقتصادی‌اجتماعی پایدار ضمن حفاظت و احیاء تنوع زیستی در منطقه زاگرس هدف کلان طرح است که قرار است از طریق همسو کردن تمامی ظرفیت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بخش‌های دولتی مؤثر و جوامع محلی ذینفع به سمت این هدف کلان حرکت کنند.

     نایب رئیس انجمن زیست محیطی تسنیم استان چهارمحال و بختیاری در این خصوص با اشاره به اجرای طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی، عنوان کرد: بدون شک توانمندسازی جوامع محلی در زمینه ارتقاء سطح آگاهی‌های عمومی و مهارت‌های فنی و همچنین تغییر هدفمند باورهای معیشتی بهره‌برداران در شمار مهمترین و راهبردی‌ترین برنامه‌های اجرای این طرح بین‌المللی است.

     هومان خاکپور عنوان کرد: همانگونه که در طرح هم تأکید شده است؛ سازمان‌های مردم نهاد محلی یکی از ظرفیت‌های راهبردی برای دستیابی به اهداف کلان و اصلی طرح بوده که می‌توانند به عنوان همکاران اصلی در اجرای مأموریت‌های مشارکت‌جویانه طرح خصوصا” در زمینه افزایش سطح مشارکت و ظرفیت‌سازی در جوامع محلی نقش‌آفرینی کنند.

     این کارشناس منابع طبیعی تاکید کرد: از سوی دیگر کم‌توجه‌ای نهادهای دولتی به توانمندسازی نرم‌افزاری و مهارتی تشکل‌های مردمی استان‌ها که از جنس جوامع محلی هستند، سبب شده است اغلب این نهادهای مردمی از آمادگی‌های لازم و قابل‌انتظار برای این همکاری‌ها برخوردار نباشند، حضور چنین نهادهای بین‌المللی‌ها برای اجرای اینگونه طرح‌ها در استان‌ها، فرصت‌های بسیار مناسبی برای تقویت بنیه نرم‌افزاری و مهارتی تشکل‌های استانی بوده که خوشبختانه به همت دست‌اندکاران “طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس”، این فرصت با برگزاری کارگاه‌های آموزشی فراهم شد و اعضای تشکل‌های محیط زیستی سراسر استان چهارمحال و بختیاری در این کارگاه‌ها مشارکت می‌کنند.

     وی تاکید کرد: امید آنکه همچنان ظرفیت‌سازی در حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد محلی در ابعاد کیفی و کمی در تمامی سکونتگاه‌های روستایی و شهری این پایلوت‌های استانی، در شمار اولویت‌های کاری و راهبردی دست‌اندرکاران اینگونه طرح‌های بین‌المللی قرار داشته باشد تا پس از پایان یافتن زمان حضور این نهادهای بین‌المللی، امیدواری‌ها برای ادامه این فعالیت‌های مشارکتی دلگرم کننده‌تر باشد.

کارگاه آموزشی طرح بین المللی زاگرس 

 تامین تسهیلات و اعتبار توسط صندوق محیط زیست جهانی

     مدیر ملی طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: طرح بین المللی حفاظت از منابع زیستی زاگرس مرکزی در وسعت دو میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار در محدوده استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس و کهگیلویه و بویراحمد آغاز شده و هم اکنون نیز در حال اجرا است.

     شیرین ابوالقاسمی افزود: طرح بین المللی حفاظت از منابع زیستی زاگرس مرکزی از سال ۱۳۸۱ فاز مطالعاتی آن آغاز شده و در سال ۱۳۸۵ اجازه اجرا آن از سوی برنامه عمران ملل متحد داده شده است.

     وی تاکید کرد: این طرح با پشتوانه و تسهیلات صندوق محیط زیست جهانی و با اعتبار بین المللی سه میلیون و ۸۰۰ هزار دلار و اعتبار ملی شش میلیون و ۸۰۰ هزار دلار اجرا و هم اکنون نیز در حال اجرا است.

     وی بیان کرد: این طرح با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست در حال اجرا است که بیشترین اعتبار این طرح در حدود پنج میلیون و ۸۰۰ هزار دلار از سوی سازمان حفاظت محیط زیست تامین شده است.

     مدیر ملی طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی عنوان کرد: این طرح توسط سازمانهای بین المللی در سال ۲۰۱۰ ارزیابی میان دوره ای شد که متاسفانه تشخیص داده شد که طرح در راستای اهداف اولیه پیش نرفته است.

     ابوالقاسمی ادامه داد: طرح با هدف اصلی همسوسازی فعالیتهای توسعه ای در قالب برنامه حفاظت از تنوع زیستی است وکارشناسان اعلام کردند این طرح به این هدف نزدیک هم نشده است.

     وی بیان کرد: در این خصوص گزینه‌هایی از جمله متوقف کردن اجرا طرح، اجرا طرح با اصلاحات و نهایتا” تمدید طرح با شرایطی جدید در رویکرد کلی؛ تحت برسی قرار گرفته که تصمیم گرفته شد طرح همچنان اجرا شود و طرح هم اکنون در حال اجراست.

 

پاسداشت آب در نامگذاری روز جهانی جهانگردی

شنبه, ۶ مهر, ۱۳۹۲

گردشگری و آب

     بحران آب در جهان و افزایش شمار هشدارهای جهانی دانشمندان و جامعه علمی مراکز دانشگاهی و پژوهشی دنیا سبب شده است تا همه نهادهای بین‌المللی نسبت به حفاظت و بهره‌برداری بهینه و اصولی از منابع آبی جهان حساس شوند. در همین راستا برای روز جهانی جهانگردی(۲۷ سپتامبر برابر با ۵ مهرماه)، شعار«گردشگری و آب: حفاظت از آینده مشترک» از سوی سازمان جهانی جهانگردی سازمان ملل متحد (UNWTO) انتخاب شده است. بدون شک بالا بردن آگاهی مردم و هوشیار نمودن مردم جهان در زمینه اهمیت و نقش جهانگردی در حوزه حفاظت از محیط زیست و پایداری بوم‌شناختی جامعه جهانی در شمار اهداف مهم و راهبردی انتخاب این روز بوده است.

     امروزه صنعت گردشگری از جایگاه قابل توجه‌ای در اقتصاد جهانی برخوردار بوده و یکی از صنایع پررونق و پیش‌رو در بسیاری از کشورهای جهان به‌حساب می‌آید. رونق و پایداری این صنعت مدیون زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مورد نیاز است که یقینا” در کشورهای پیش‌رو به‌صورت جدی در صدر اولویت‌های کاری نهادهای متولی این حوزه قرار گرفته، در غیر این صورت توسعه چنین صنعتی، نه‌تنها پایدار نبوده بلکه منجر به تخریب منابع و محیط زیست خواهد شد. در صورتیکه زیرساخت‌های فرهنگی و رفاهی لازم فراهم نشده باشد، صنعت گردشگری می‌تواند به یک تهدید برای طبیعت و منابع آب و خاک کشور تبدیل شود.

     رها سازی زباله در طبیعت و یا در کنار و داخل رودخانه‌ها و چشمه‌ها همواره به عنوان یکی از تهدیدهای جدی منابع آبی کشور مطرح بوده که به لحاظ وجود منابع آبی و رودخانه‌های پرشمار، این ناهنجاری زیست محیطی در برخی از مناطق کشور که سهم بیشتری از رودخانه‌ها و چشمه‌ها را داشته و نقش بیشتری در تولید آب کشور دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در سال‌های اخیر به موازات توسعه و رونق گردشگری و حضور مسافران بیشتر در استان‌های گردشگری کشور، متأسفانه روند رهاسازی زباله در طبیعت و در حاشیه رودخانه‌ها و چشمه‌های به شدت افزایش یافته و اضافه بر آلودگی دیداری، نرخ آلودگی منابع آبی ناشی از زباله‌ها نیز در منطقه به‌شکل نگران کننده‌ای شدت یافته و نگرانی‌های زیادی را بابت توسعه گردشگری غیراصولی بوجود آورده است.

      عدم توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و رفاهی در حوزه گردشگری، علاوه بر خسارت‌های محیط‌زیستی، آلودگی منابع آبی و تهدید حوزه بهداشت و سلامت مردم، مناظری نازیبا و نامناسب در حاشیه رودخانه‌ها و تفرجگاه‌ها بوجود آورده که به صورت مستقیم بر روی صنعت اکوتوریسم و توسعه پایدار آن در منطقه تأثیر می‌گذارد. صنعت گردشگری شاید تأثیر قابل‌توجه‌ای بر کمیت منابع آبی نداشته باشد اما بدون شک رفتارهای ناآگاهانه گردشگران می‌تواند خسارت‌های جدی بر کیفیت منابع آبی وارد کند. بیشتر پسماندهای رها شده در حاشیه و داخل رودخانه و چشمه‌ها، ظروف یک‌بار مضرف پلاستیکی بوده که اضافه بر آلودگی آب‌ها و کاهش کیفیت منابع، حیات اکوسیستم‌های رودخانه‌ای و آبی را تحت تاثیر قرار داده و خسارات‌های جبران‌ناپذیری را به موجودات آبزی این اکوسیستم‌ها وارد می‌کند.

بازتاب‌ها:

– خبرگزاری مهر: گردشگری بدون زیرساختهای فرهنگی تهدید جدی برای محیط زیست است!