بایگانی “آموزش”

گردشگری را جایگزین شکار کنیم

سه شنبه, ۱۴ دی, ۱۳۹۵

22

روزنامه آرمان؛ ۱۲ دیماه ۱۳۹۵ – نگین باقری: مدتی است که جرایم شکار افرایش یافته و مسئولان درصددند به این وسیله میزان کشته شدن حیوانات را به حداقل برسانند. هومان خاکپور، کارشناس محیط‌زیست، درباره افزایش جرایم شکار حیوانات در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: ما نمی‌توانیم صرفا با افزایش جرایم شکار انتظار داشته باشیم که نرخ شکار پایین بیاید یا نرخ تنوع زیستی بالا برود. زمانی افزایش جرایم شکار می‌تواند موثر باشد که ما اقداماتی مثل معیشت جایگزین، مشارکت جوامع محلی و بحث فرهنگی را هم‌زمان با هم پیش ببریم.

با توجه به اینکه حیوانات نقش قابل توجی در محیط‌زیست کشور دارند، از نظر شما بهترین راه حفاظت از تنوع حیوانی کشور چیست؟

در بحث حفاظت از تنوع حیوانی نمی‌توانیم تنوع زیستی گیاهی را از آن جدا کنیم. در حال حاضر به صورت جدی بحث بهره برداری بی رویه از گیاهان مد نظر است و این بهره برداری به دو صورت اتفاق می‌افتد. گیاهانی که استفاده اقتصادی دارند مثل گیاهان خوراکی، دارویی و صنعتی و گیاهانی که بهره برداریشان توسط دام است، یعنی چرای بی‌رویه تنوع زیستی گیاهی را تهدید می‌کند. بنابراین راهکار این است که میزان وابستگی معیشتی دام‌ها را به طبیعت کم کرده و تعادل را بین توان تولیدی اکولوژی مراتع و میزان بهره‌برداری از آن برقرار کنیم. باید بهره برداری به شکلی باشد که طبیعت و مراتع قدرت زادآوری طبیعی را حفظ کنند و بتوانند خود احیایی داشته باشند و به این طریق پایداری و بهره برداری اصولی حفظ شود، اما اگر نوع بهره برداری از گیاهان طبیعی در راستا مصارف اقتصادی خوراکی، دارویی و صنعتی اتفاق بیفتد رویکرد خوبی است.

هر چند در آغاز راه هستیم و باید گام‌های زیادی برداریم تا به ترویج کشت گیاهان دارویی و خوراکی برسیم ولی اقتصادی کردن کشت این گونه گیاهان دارویی و خوراکی در مراتع و طبیعت باعث می‌شود فشار بهره برداری در عرصه‌های طبیعی کم شده و تنوع گیاهی حفظ شود. از طرف دیگر، کشت گیاهان دارویی باعث درآمدزایی اقتصادی می‌شود و تغییر معیشت، گسترش مشاغل سبز در بحث منابع طبیعی و تنوع زیستی را به همراه دارد. وقتی تنوع زیستی گیاهی و حیوانی را جدا می‌کنیم نگاه غلطی است، چرا که فقط در جنگل درخت می‌بینیم، در حالی‌که اکوسیستم طبیعی ما از مجموعه ای عوامل و اجزا تشکیل شده که حیوانات هم یکی از اجزای آن هستند و نمی‌توانیم تنوع زیستی جانوری را حفظ کنیم بدون اینکه به پایداری جنگل فکر کرده باشیم و همین‌طور بالعکس. برای مثال ما نمی‌توانیم سنجاب را حفظ کنیم و به فکر جنگل نباشیم. تنوع زیستی گیاهی و جانوری با هم ارتباط پیچیده ای دارند. نمی‌توان آنها را جدا و به صورت جزیره ای بررسی کرد و نسخه پیچید. باید نگاه جامع داشته باشیم و برای حفاظت از گیاهان و حیوانات تلاش کنیم.

یکی از عواملی که باعث می‌شود شکار غیرمجاز به وفور در کشور ما انجام شود این است که شکار کردن از دید شکارچی یک فرایند اقتصادی و به‌صرفه است. سازمان محیط‌زیست باید چه کار کند که شکار برای متخلف صرفه اقتصادی نداشته باشد؟

بحث شکار مهم‌ترین تهدید برای تنوع زیستی حیوانی است. ما اگر شکار را به عنوان دومین عامل بعد از تخریب زیستگاه در حوزه جانوری در نظر بگیریم ارتباط مستقیمی با از بین رفتن تنوع حیوانی دارد. اگر ما عامل شکار را در جامعه محلی ببینیم چطور می‌توانیم هم منافع جوامع محلی را تامین کرده و هم بحث حفاظت از تنوع زیستی را مدیریت کنیم؟ اگر ما عامل شکار را در جامعه محلی ببینیم باید یک نگاه به ماجرا داشته باشیم و اگر بحث سودجویی، لذت و تفریح جوامع شهری است باید نگاه دیگری داشته باشیم. در بحث جوامع محلی باید منافع اقتصادی از شکار اتفاق بیفتد و یک رویکرد جدید اقتصادی برای آن تعریف کنیم، یعنی با توجه به وضعیت نگران کننده تنوع زیستی حیوانی به جرات می‌توان گفت هیچ منطقه در کشور وجود ندارد که حیات وحش آن در حدی باشد که بتوان با شکار آنجا را مدیریت کرد. همه مناطق ما با کاهش حیات وحش مواجه هستند و نیاز به مراقبت شدید دارند.

هیچ جایی در کشور بر اساس اصول علمی مجاز به ترویج شکار نیست. در آینده ممکن است برای بهبودی در وضعیت تنوع زیستی شکار را به عنوان یکی از مولفه‌های اقتصادی در جوامع محلی در نظر بگیریم ولی در شرایط کنونی بهتر است به سمت رویکرد جایگزین برویم. به عبارت دیگر باید منفعت، زمینه مشارکت و تنوع زیستی را برای جوامع محلی تعریف و فراهم کنیم که یکی از آنها بحث ترویج گردشگری در حوزه جانوری است. باید مناطق حفاظت شده را با رویکرد گردشگری و سهیم کردن جامعه محلی جایگزین شکار حیوانات کنیم، یعنی باید بتوانیم با لذت بیداری حیوانات در مناطق حفاظت شده و روستاهای اطراف و با گسترش ظرفیت و ایجاد زیستگاه طبیعی گردشگری این جایگزینی را انجام دهیم. از سوی دیگر، لذت بردن از شکار و تیراندازی در شرایط کنونی نیاز به برخورد شدید فیزیکی دارد، گرچه حفاظت به زور سرنیزه نمی‌شود و ممانعت از حضور مردم جوامع محلی در بسیاری مواقع نتیجه عکس داده است، اما زمانی که بحث سودجویی از سر لذت شکار به میان می‌آید باید با روش فیزیکی شدید با متخلفان برخورد کنیم.

بر اساس مصوبه شماره ۳۸۰ شورای‌عالی محیط‌زیست با موضوع جرایم نقدی قابل پرداخت بابت ضرر و زیان وارده به محیط‌زیست ناشی از شکار و صید غیرمجاز جانوران وحشی، جریمه‌ شکار بسیاری از حیوانات در حال انقراض افزایش بسیاری داشته است. آیا افزایش جرایم مربوط به کشتن و صید حیوانات می‌‌تواند در زمینه کاهش شکار و کشتن حیواناتی مانند یوز و پلنگ و… که در معرض انقراضند موثر واقع شود؟

بحث برخورد یا مدیریت از حفاظت تنوع زیستی حیوانی یک بعدی و با یک مولفه نمی‌تواند اتفاق بیفتد. برای مثال پایه‌های یک میز باید همزمان در ساخت یک میز سهیم باشند. ما نمی‌توانیم صرفا با افزایش جرایم شکار انتظار داشته باشیم که نرخ شکار پایین بیاید یا نرخ تنوع زیستی بالا برود. زمانی افزایش جرایم شکاری می‌تواند موثر باشد که ما اقدامات موثر را مثل بحث معیشت جایگزین، مشارکت جوامع محلی و بحث فرهنگی را همزمان با هم پیش ببریم، وگرنه اگر به بقیه مولفه‌ها فکر نکنیم با افزایش جرایم شکار حیوانات نمی‌توانیم در بحث حفاظت از تنوع زیستی و حفظ حیات وحش موفق عمل کنیم.

جرایم نقدی مربوط به شکار و صید غیرمجاز حیات وحش بعد از دو سال تغییر کرد. بر اساس جدول جدیدی که سازمان حفاظت محیط ‌زیست اعلام کرده است جریمه شکار پلنگ ۱۶ برابر و جریمه شکار یوزپلنگ چهار برابر می‌‌شود. آیا به نظر شما افزایش این جرایم به علت ناتوانی در پرداخت باعث نمی‌شود که این قانون بازدارندگی خود را از دست بدهد؟

بهتر است وقتی به افزایش جرایم نگاه می‌کنیم به پیشینه آماری قبل هم نگاهی بیندازیم. عموما در شکارهای ما عامل اصلی شناسایی نمی‌شود که جریمه کم یا زیاد تاثیر داشته باشد. این اتفاق در حوزه جنگل هم همین طور است. برای مثال در بحث آتش سوزی فرض کنید که در یک سال اگر پنج‌هزار آتش سوزی در کشور اتفاق بیفتد، چند درصد از عاملان آن شناسایی می‌شوند؟ به جرات می‌گویم که شناسایی در حد صفر است. در بحث شکار حیواناتی مثل پلنگ هم عامل شکار شناسایی نمی‌شود. زمانی می‌توانیم راجع به میزان تاثیر جرایم حرف بزنیم که به لحاظ آماری عامل انسانی کشته‌شدگان حیات وحش شناسایی شده باشند. با وجود این، افزایش جریمه خود به خود نمی‌تواند کمک قابل توجهی داشته باشد.

جنگ با طبیعت در روز طبیعت!

جمعه, ۲۸ اسفند, ۱۳۹۴

روز طبیعت

     روزنامه آرمان- زهرا سلیمانی: حفاظت از محیط زیست، در دوره‌ای که ما به مدرسه می‌رفتیم، شاید حتی به گوشمان هم نخورده بود. در آن زمان کسی نگران طبیعت و محیط زیست نبود. همگان بر این باور بودند که هر طور می‌خواهیم و می‌توانیم، از طبیعت بهره‌برداری کنیم. در یک کلام، مصرف بیشتر، رفاه بیشتر را به همراه داشت، در این طرز فکر بحث سهم آیندگان از طبیعت کاملا بی‌معنا تلقی می‌شد. اکنون دیگر شرایط محیط زیست دگرگون شده است. امروزه دیگر همگان دریافته‌اند که استفاده از طبیعت حد و اندازه‌ای دارد و اگر به تعادل دیرپای آن زیان برسد، با آلودگی محیط زیست و کمبود منابع طبیعی رو به‌رو خواهیم بود. سال نو و مسافرت‌های نوروزی فرصت مغتنمی برای توجه به طبیعت و مهربانی با آن محسوب می‌شود تا به این ترتیب بتوان فصل رویش طبیعت را بدون آسیب به آن جشن گرفت. آنچه می‌خوانید نظرات هومان خاکپور، کارشناس محیط زیست، درباره فرهنگ صیانت از محیط زیست و چگونگی ارتقای این مهم در بین افراد جامعه در گفت‌وگو با «آرمان» است.

در ایام نوروز شاهد افزایش سفرها به مناطق طبیعی هستیم، برای پاسداشت طبیعت در این ایام باید چه تمهیداتی اتخاذ کرد؟

     برای اکثر افراد جامعه در طول سال گذران تعطیلات فقط در ایام نوروز و تابستان امکانپذیر است. ایام نوروز فرصت مغتنمی برای افزایش حضور مردم در طبیعت است. هر ساله همزمان با رویش طبیعت و آغاز فصل بهار شاهد افزایش حضور مردم در مناطق جنوبی و مرکزی کشور هستیم. در این ایام حضور مردم در طبیعت فرصتی برای آشتی با طبیعت و انس با این نعمت الهی است. ایام نوروز فرصتی برای ایجاد رابطه مهربانی بین انسان و طبیعت نیز محسوب می‌شود و در این روزها می‌توان شاهد روند توسعه فرهنگ دوستی با طبیعت در بین افراد جامعه بود.

     افزایش علاقه مردم نسبت به طبیعت می‌تواند ارتباط با طبیعت را تقویت کند. در اغلب موارد در ایام نوروز حضور افراد با حجم عظیمی از تخریب‌ها و رها‌سازی زباله‌ها در طبیعت همراه است. در واقع علاوه بر رها‌سازی زباله، شاهد ورود خودرو‌ها در طبیعت، از بین رفتن گیاهان، بوته‌ها و سلب آرامش پرندگان هستیم؛ متاسفانه بروز چنین رفتارهایی از سوی طبیعت گردان کشور از شدت فراوانی برخوردار است. این امر نشان می‌دهد دستگاه‌های متولی و نهادهای فرهنگی آن طور که باید و شاید به انجام تکلیف خود توجه نکرده اند.

     متاسفانه فعالیت‌ها در زمینه ارتقای ارزش‌های فرهنگی در کشور ما با پیشینه غنی فرهنگی آن‌طور که باید و شاید موفق عمل نکرده است. برای مثال از دیرباز مناسبت‌های تاریخی گوناگون همچون چهارشنبه سوری، روز طبیعت و… با عنوان روز دوستی با طبیعت شهرت داشته است، اما هم‌اکنون این روزها به روز جنگ با طبیعت تبدیل شده است. متاسفانه در این روزها میزان تخریب طبیعت شدت می‌یابد.

برای آشتی با طبیعت چه اقدامات فرهنگی‌ای انجام شده است؟

     باید آموزش و فرهنگسازی با موضوع حفاظت از طبیعت را به کودکان خود بیاموزیم. اگر بتوان رابطه افراد با طبیعت را از دوران کودکی یک رابطه منطقی و سازگار تعریف کرد به نسبت این افراد در بزرگسالی نیز زباله‌های خود را در طبیعت رها نمی‌کنند و برای حیات وحش احترام قائل خواهند بود. بی‌شک چنین افرادی با حضورشان در طبیعت فقط ردپایی از خود باقی می‌گذارند و نه زباله‌ها و اقلام مصرفی خود را. در چند سال اخیر نهادهای متولی همچون وزارت آموزش و پرورش، رسانه ملی و دیگر رسانه‌های جمعی در زمینه فرهنگسازی اجتماعی اقدامات موثر فراوانی انجام داده اند.

     برای مثال در سال گذشته شاهد افزایش حساسیت مردم در برخورد با طبیعت بودیم که این امر نشان‌دهنده فرهنگسازی مردم و احساس مسئولیت آنها نسبت به محیط زیست است. امیدواریم هر ساله افزایش عزم ملی و همت شهروندی را در حفاظت و صیانت از محیط زیست شاهد باشیم تا به این ترتیب با حضور در طبیعت فقط ردپایی از حضورمان به جای بماند.

با توجه به اینکه درچند سال اخیر اقدامات فرهنگی فراوانی انجام شده است، اما باز هم شاهد پرتاب زباله از خودرو به طبیعت هستیم. به نظر شما برای نهادینه کردن فرهنگ حفاظت از طبیعت باید چه راهکارهایی ترتیب داد؟

     باید پذیرفت که نسل حاضر با آموزه‌های محیط زیستی تربیت نشده اند. این نسل از زمان کودکی با اولویت‌های محیط زیستی پرورش نیافته‌اند و از چنین نسلی انتظار بروز رفتارهای ضد محیط زیستی می‌رود. وقتی افراد بدون احساس تعلق نسبت به محیط زیست تربیت می‌شوند به جای احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست، آن را وابسته به دولت و دیگر دستگاه‌ها می‌دانند؛ افراد با این طرز تفکر به خود اجازه انجام هر گونه رفتاری با طبیعت را می‌دهند.

     وقتی از کودکی نسلی بدون هیچ احساس مسئولیتی نسبت به محیط زیست و طبیعت پرورش می‌یابد در چنین شرایطی بروز رفتارهای ضد محیط زیستی طبیعی است! برای ارتقای فرهنگ محیط زیستی در جامعه باید از کودکی فرزندان را تحت آموزش قرار داد و با به کارگیری این شیوه آموزش می‌توان نسلی مسئول را تربیت کرد. با توجه ویژه به بخش آموزش کودکان در کشور می‌توان به پرورش نسلی مدافع محیط زیست امیدوار بود. با این شیوه آموزش نسل جدید می‌تواند روی اعمال و رفتار بزرگسالان نیز تاثیر‌گذار باشد.

شدت تخریب محیط زیست کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

     در چند سال اخیر با افزایش سفرها و افزایش امکانات رفاهی در جامعه سفرهای نوروزی نیز افزایش یافته است و به نسبت شدت تخریب‌های محیط‌زیستی نیز نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است. اما فضاهای حساسیت‌زا همچون سازمان‌های مردم نهاد در کشور و تلاش افراد برای حفظ محیط‌زیست را می‌توان جزو نقاط قوت جامعه دانست. گسترش چنین روحیه‌ای در جامعه نیازمند همراهی شهروندان است. با این اقدام شهروندان در کنار دولت و دستگاه‌های ذی ربط می‌توانند ملاحظات محیط زیستی را جزو اولویت‌های خود قرار دهند.

     در چنین شرایطی افراد با حضور در طبیعت نه تنها در پی تخریب نیستند، بلکه با علاقه و حس تعلق نسبت به طبیعت از آن صیانت می‌کنند. باید توجه داشت حفاظت از محیط زیست یک وظیفه همگانی است زیرا سلامتی و نشاط جامعه در گرو محیط زیست سالم و به دور از هر گونه آلایندگی میسر خواهد بود. برای مشارکت هرچه بیشتر لازم است مشارکت مردمی در قالب تشکیل و فعالیت تشکل‌ها و سازمان‌های مردم نهاد شکل بگیرد، زیرا این سازمان‌ها بازوی توانمند جامعه محسوب می‌شوند. در ضمن ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی در بین اقشارمختلف جامعه بهترین حرکت برای پیگیری کارشناسان است.

     در اصل حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی در عصر حاضر که دوران مبارزه با آلودگی‌های زیست محیطی است، یک ضرورت حیاتی محسوب می‌شود و تحقق چنین اقدامی منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری را به دنبال دارد که به عنوان عاملی موثر نقش خود را در ایجاد و برقراری توسعه پایدار ایفا می‏کند. بهره‏برداری از منابع طبیعی گرچه آثار منفی دارد و موجب تخریب محیط زیست می‌شود، اما نمی‏توان آن را متوقف کرد، بلکه باید با پذیرش نظام خاصی از مباحث اخلاقی با آن برخورد کرد. به این ترتیب می‏توان تا حد ممکن از وارد کردن آسیب به محیط زیست و جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی موجود در آن جلوگیری کرد.

     حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی برای تعادل بخشیدن به حیات انسان‌ها و دستیابی به توسعه پایدار و سازمان‏یافته موثر است و روند تکامل تمدن بشری را در پی خواهد داشت. برای حفاظت از محیط زیست باید با بسیج عمومی و همکاری بین بخشی بتوان از این سرمایه ملی حفاظت کرد. مردم باید محیط‌های طبیعی و فرهنگی را به عنوان نهاد همبستگی معنوی در اجتماع‌های محلی خود بپذیرند.

آموزش‌های محیط زیستی در همه مقاطع تحصیلی

دوشنبه, ۲۹ تیر, ۱۳۹۴

     آموزش‌های محیط‌زیستی برای کودکان و انتقال سواد محیط‌زیستی و فهم اکولوژیکی به دانش آموزان در شمار مهم‌ترین موضوعات مغفول مانده در حوزه آموزش‌های محیط‌زیستی سال‌های گذشته ایران‌زمین بوده که خوشبختانه اخیراً به همت دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست شاهد مبادله تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان حفاظت محیط‌زیست در این زمینه هستیم.

     به همین بهانه در گفتگویی با خبرنگار روزنامه آرمان شرکت کرده‌ام که شرح آن در شماره ۲۸۰۵ روز دوشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۴ منتشرشده است:

مدارس جم

    روزنامه آرمان: برگزاری نشست‌های مشترک میان سازمان محیط‌زیست و سازمان‌های دیگر خبری است که در دو سال اخیر بارها آن را شنیده‌ایم. این همکاری‌های مشترک خود نشان‌دهنده این است که دغدغه زیست‌محیطی در سطوح بالای مدیریتی افزایش‌یافته است و برعکس دولت‌های قبل که در آن‌ها محیط‌زیست جزو اولویت‌های آخر بود، در دولت یازدهم محیط‌زیست اولویت بالایی پیداکرده و مبنا بر آن است که با اجرای یک سری برنامه‌ها، بحران‌های زیست‌محیطی که گریبان کشور را گرفته است، رفع شود.

     آن‌طور که در خبرها اعلام شد روز گذشته نشست مشترکی میان دکتر ابتکار و دکتر فانی مسئولان دو سازمان مهم در کشور که تصمیمات آن‌ها نقش زیادی در حوزه محیط‌زیست دارد، برگزار شد. همان‌طور که انتظار می‌رفت مباحثی که در این نشست مطرح شد درباره فرهنگ‌سازی در حوزه محیط‌زیست و استفاده از مدارس برای این منظور بود. واقعیت آن است که محیط‌زیست در کشور زمانی نجات پیدا می‌کند که شهروندانی مسئولیت‌پذیر در این زمینه داشته باشیم.

     همان‌طور که عنوان شد در دولت‌های قبلی محیط‌زیست اولویت چندانی نداشته است و همین مسئله باعث شده ما نسلی داشته باشیم که کمتر مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی دارند. به‌صراحت باید گفت بسیاری از بزرگ‌سالان در کشور ما با مسائل زیست‌محیطی بیگانه هستند و در این زمینه مسئولیت‌پذیری ندارند. در چنین شرایطی بهترین و شاید تنها راه باقی‌مانده سرمایه‌گذاری روی نسل آینده و کسانی است که قرار است در آینده در این کشور زندگی کنند و بعضاً مسئولیت‌های اجرایی نیز داشته باشند.

     کودکان امروز بزرگ‌سالان فردا و دانش‌آموزان امروز مدیران فردا هستند. این افراد باید دغدغه زیست‌محیطی و مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی پیدا کنند چراکه، بخش مهمی از مشکلات زیست‌محیطی نتیجه عدم مسئولیت‌پذیری در این زمینه است. در مدارس کشور مواردی مانند احترام به پدر و مادر، احترام به وطن و… مطرح می‌شود. می‌توان در کنار این‌ها احترام به محیط‌زیست را نیز ترویج و تشویق کرد تا کسانی که امروز آموزش می‌بینند، فردا در سن بزرگ‌سالی دغدغه زیست‌محیطی داشته باشند و به‌راحتی راضی به تخریب محیط‌زیست نشوند.

     این نوع فرهنگ‌سازی هرچند برای همه افراد، روستاییان و کسانی که در شهرها زندگی می‌کنند، می‌تواند مفید واقع شود اما شاید نقشی که در مسئولیت‌پذیری روستاییان دارد، بیشتر باشد. واقعیت این است که روستاییان به دلیل محلی که در آن زندگی می‌کنند بهره بردان اصلی منابع هستند و با محیط‌زیست ارتباط تنگاتنگی پیدا می‌کنند. اگر به یک دانش‌آموز روستایی آموزش‌های لازم داده شود، او در آینده درصورتی‌که بخواهد از منابع آبی استفاده کند، ملاحظات زیست‌محیطی را مدنظر دارد همان‌طور که، در موارد دیگر مانند صید، شکار و… نیز می‌تواند این آموزش‌ها مؤثر واقع شود.

     آموزش‌هایی که کودکان ما باید دریافت کنند تا به شهروندانی مسئولیت‌پذیر در حوزه محیط‌زیست تبدیل شوند، سازوکاری دارد که در صورت رعایت شدن این سازوکار می‌توان امیدوار بود که مشکلات زیست‌محیطی کاهش پیدا کند. گام اول در این زمینه آموزش معلمان است. معلمان مسئولیت‌پذیر و دغدغه‌مند در حوزه محیط‌زیست می‌توانند دانش‌آموزانی تربیت کنند که در این حوزه دغدغه دارند. به‌جز این ملاحظه نرم‌افزاری، باید برخی ملاحظات سخت‌افزاری نیز مدنظر قرار گیرد. آموزش‌ها باید از سنین پایین و در مدارس ابتدایی شروع شود. بر این اساس ما باید آموزش‌های زیست‌محیطی را به مهدکودک‌ها، دبستان‌ها، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها ببریم همان‌طور که، باید آموزش‌های عمومی توسط رسانه‌های عمومی ادامه پیدا کند.

جشن تالاب گندمان، مردمی و تحسین‌برانگیز

یکشنبه, ۱۲ بهمن, ۱۳۹۳

کلیک کنید تا بزرگتر ببینید

     امسال در هفته تالاب‌ها و همزمان با آئین‌های بزرگداشت “روز جهانی تالاب‌ها” در استان‌های تالابی کشور؛ به همت انجمن محیط زیستی تسنیم و حمایت و پشتیبانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری و همراهی بخشداری و شهرداری و نهادهای دولتی و دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی روستاهای اطراف تالاب گندمان، شاهد برگزاری جشنی مردمی و تحسین‌برانگیز در حاشیه تالاب ارزشمند گندمان بودیم.

     آنچه این “جشن تالاب” را با جشن‌های سال‌های گذشته متفاوت کرده بود حضور بیش از ۱۰۰۰ نفر از جوانان و زنان و مردان جوامع محلی اطراف تالاب گندمان به همراه کودکان خود بود که به‌رغم هوای بارانی و زمستانی مشتاقانه و مسئولانه در این جشن شرکت کرده بودند.

     استفاده از نمادهای بومی و محلی همراه با موسیقی و بازی‌های محلی بر جذابیت‌های این جشن افزوده بود و بی‌شک عشق و دلبستگی این مشتاقان به سرزمین مادری‌شان باعث شد تا بارش باران و سرمای هوا را برای آنان قابل‌تحمل کند و بیش از ۲ ساعت پرانرژی و پرطراوت در مورد تالاب‌ها به‌عنوان نگین‌های ارزشمند طبیعت وطن‌شان گفتگو کنند.

001

     این جشن تالابی خانوادگی با حضور اهالی روستاهای اطراف تالاب و اهالی گندمان و بسیاری از هم‌وطنان شهرستان بروجن و شرکت مدیران و مسئولان استانی و شهرستانی از ساعت ۹ صبح روز جمعه ۱۰ بهمن‌ماه ۱۳۹۳ در محل غار اشک زلیخا (اشکفت) در حاشیه تالاب گندمان همراه با موسیقی و بازی‌های بومی محلی و اهدای جوایز به فعالان و دوستداران تالاب خصوصاً جوانان و کودکان برگزار شد.

013

     اعضای تلاشگر انجمن محیط زیستی تسنیم به‌عنوان میزبانان این جشن مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان، فرماندار شهرستان بروجن و بخشدار گندمان به همراه بودند که در سخنانی کوتاه ضمن ابراز خرسندی وصف‌ناپذیر از حضور چشمگیر مردم، ارزش‌های کم‌نظیر و شرایط مناسب برای ثبت بین‌المللی تالاب گندمان در کنوانسیون رامسر را بیان کرده و بر مشارکت مردم برای بهره‌برداری مسئولانه از این تالاب تأکید کردند.پس از اهدای جوایز به برندگان مسابقات نقاشی دانش‌آموزان و بازی‌های محلی بانوان و مردان و همچنین فعالان تالابی ساکن در روستاهای اطراف تالاب گندمان، تشکیل زنجیره انسانی در اطراف تالاب و هم‌عهد شدن برای پاسداری و بهره‌برداری مسئولانه از این تالاب، برنامه پایانی این جشن بود.

003020

     تالاب‌ها در شمار مهم‌ترین زیست‌بوم‌های حساس و شکننده قرار دارند و به لحاظ کارکردهای زیست‌محیطی، اقتصادی، امنیت غذایی و گردشگری از جایگاه بی‌همتایی در زندگی جوامع انسانی خصوصاً جوامع محلی اطراف این محیط‌های آبی دارد. از همین رو، همواره از تالاب‌ها به‌عنوان نگین و شاخص سرمایه‌های طبیعی برای آیندگان نام‌برده می‌شود و در توافقی جهانی ۲ فوریه برابر با ۱۳ بهمن را به نام “روز جهانی تالاب‌ها” نام‌گذاری کرده‌اند تا با برگزاری آیین‌های در پاسداشت این روز، اهمیت و کارکردهای تالاب‌ها برای مردم بیان شود.

در همین رابطه:

– خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا): جشن پاسداشت روزجهانی تالاب ها درتالاب گندمان شهرستان بروجن برگزار شد

– خبرگزاری فارس: جشن پاسداشت روز جهانی تالاب‌ها در تالاب گندمان برگزار شد

– خبرگزاری مهر: جشن پاسداشت تالابها در گندمان برگزار شد/ حضور ۱۰۰۰ نفر در هوای بارانی

– خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): جشن پاسداشت روز جهانی تالابها در تالاب گندمان چهارمحال و بختیاری برگزار شد

در روز جمعه ۱۰ بهمن‌ماه همراه شوید!

چهارشنبه, ۸ بهمن, ۱۳۹۳

کلیک کنید تا بزرگتر ببینید   

     امسال همزمان با آئین‌های بزرگداشت “روز جهانی تالاب‌ها” ؛ به همت انجمن محیط زیستی تسنیم و با حمایت و پشتیبانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان چهارمحال و بختیاری و همچنین بخشداری و نهادهای دولتی منطقه گندمان، در پاسداشت روز جهانی تالاب‌ها (۱۳ بهمن) جشنی تالابی همراه با موسیقی و بازی‌های بومی‌محلی برگزار می‌شود.

     گفتنی است؛ این جشن با حضور جوامع محلی اطراف تالاب و اهالی شهر گندمان و دوستداران تالاب‌ها از شهرها و روستاهای استان در روز جمعه ۱۰ بهمن‌ماه ۱۳۹۳ در محل تالاب گندمان (غار اشک زلیخا) از ساعت ۹ صبح همراه با موسیقی و بازی‌های بومی محلی و اهدای جوایز به فعالان و دوستداران تالاب خصوصاً جوانان و کودکان برگزار خواهد شد.

     بسط و گسترش مدیریت جامع زیست‌بومی در تالاب‌های کشور، رویکردی امیدبخش در حل بحران‌های پیشروی این نگین‌های ارزشمند طبیعت وطن است که برای تحقق آن جلب مشارکت جوانان و اهالی جوامع محلی و بومی اطراف تالاب‌ها اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد. بی‌شک انجام فعالیت‌های فرهنگی و برگزاری برنامه‌های شاد و جذاب با رویکرد تالابی، افزایش آگاهی‌ها و دانایی‌های کودکان، جوانان و بهره‌برداران جوامع محلی و بومی را به‌دنبال داشته و زمینه‌های مشارکت آنان در مدیریت یکپارچه تالاب‌ها را فراهم می‌کند.

     “تالاب‌ها برای آینده ما” شعار امسال روز جهانی تالاب‌ها است که بر روی جوانان تأکید ویژه‌ای دارد. تلاش بر این است در چنین برنامه‌هایی با ایجاد فضاهای جذاب و شادی‌آور، میزان حضور و مشارکت جوامع محلی و جوانان را بالابرده تا با طرح پرسش‌هایی مانند “چرا تالاب‌ها برای آینده ما ضروری هستند؟” و یا “چه راه‌هایی برای نجات تالاب‌ها وجود دارند؟” مردم را برای نجات تالاب‌ها وارد عمل کنیم.

     از تمامی علاقه‌مندان به موضوعات تالاب‌ها و دوستداران محیط‌زیست، دانشجویان، کارشناسان و دست‌اندرکاران و دوستداران طبیعت سرزمین مادری‌مان دعوت می‌شود در این جشن محلی شرکت کرده تا با هم‌افزایی بیشتر، در راستای تحقق شعار امسال این روز جهانی – “تالاب‌ها برای آینده ما” – گام‌های مؤثرتری در بام ایران برداشته شود.

آغاز فصل سرمستی حیات وحش/ ضرورت بالا بردن امنیت وحوش

چهارشنبه, ۲۶ آذر, ۱۳۹۳

     این روزها فصل جفت‌گیری غالب وحوش و چهارپایان آغازشده است. روزهای پایانی پاییز و روزهای آغازین زمستان فصل سرمستی وحوش است که نابخردی شکارکش‌ها آن را با خون این زیستمندان مست شده رنگین می‌کنند. فصلی که وحوش سرمست و سرخوش می‌خواهند زیبایی‌های خود را در برابر چشمان همنوعان ماده به نمایش بگذارند اما ناباورانه این سرمستی کار دست این زیبا اندامان چالاک می‌دهد. در همین زمینه گفتگویی با خبرنگار خبرگزاری مهر انجام داده‌ام که شرح کامل آن در زیر با خوانندگان گرامی طبیعت بختیاری به اشتراک گذاشته می‌شود:

سرمستی

خبرگزاری مهر – شهرکرد – محمدرضا موسوی: فصل سرمستی و جفت گیری حیات وحش در چهارمحال و بختیاری آغاز شده است و حیات وحش در این مقطع در معرض آسیب پذیری از سوی شکارچیان هستند. این روزها فصل جفت‌گیری غالب وحوش و چهارپایان آغازشده است. روزهای پایانی پاییز و روزهای آغازین زمستان فصل سرمستی وحوش است که نابخردی شکارچیان آن را با خون این جانداران سرمست زندگی، رنگین می‌کنند. این فصل معمولا مهمترین فصل آسیب پذیری حیوانات از سوی شکارچیان و متخلفان است. در این راستا با توجه به اینکه هوشیاری حیات وحش کم تر می شود خطر شکار شدن آن ها بالا می رود و باید حفاظت ها در برابر متخلفان و شکارچی ها بیشتر شود.

اطلاع رسانی ها در خصوص فصل سرمستی حیات وحش افزایش یابد

     نایب رئیس انجمن زیست محیطی تسنیم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به آغاز فصل سرمستی حیات وحش، اظهار داشت: در فصل بارداری و زایمان که حیوانات ماده به علت بارداری یا حمایت از بچه‌‌های خود به‌شدت آسیب‌پذیر می‌شوند و متأسفانه شکارچیان بیشترین آسیب‌ها را به این حیوانات بی‌دفاع وارد می‌کنند.

     هومان خاکپور ادامه داد: در فصل سرمستی نرها بی‌پروا به دنبال یافتن جفت از مخفیگاه خود و مناطق دور از دسترس خارج می‌شوند و گاهی حتی تا نزدیکی آبادی‌ها و جاده‌ها هم می‌آیند و در اثر از دست دادن تمرکز و هوشیاری خود ضریب مراقبت‌شان پایین آمده و شدیداً آسیب‌پذیر می‌شوند.

     وی اذعان داشت: متأسفانه بعضی افراد فرصت‌طلب که حرمت آفریده‌ها را نادیده می‌گیرند با بداخلاقی از این فرصت سرمستی وحوش در این فصل سوء‌استفاده کرده و با تقلید صدای ماده‌ها باعث فریب و کشتار نرها می‌شوند. رفتاری ناجوانمردانه در این فصل توسط متخلفان بسیار به چشم می خورد که یکی از مهمترین این رفتارها کمین نشستن بر سر چشمه‌ها و آبشخورها برای کشتار پرندگان تشنه که بی‌خبر از وجود چنین تهدیدهایی می‌خواهند آب بخورند است.

     وی تاکید کرد: از همین رو از رسانه‌ها خصوصاً صداوسیما انتظار است با اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی‌های عمومی از جوامع محلی و بومی بخواهند که در این فصل حمایت‌های بیشتری داشته باشند و وحوشی که به جاده‌ها و آبادی‌ها و باغات نزدیک می‌شوند را به سمت مناطق کوهستانی و زیستگاه‌های دور از دسترس هدایت کنند. با حساسیت از کشتار آنان توسط افراد شکارچی و فرصت‌طلب جلوگیری کنند. در هنگام مشاهده حیات‌وحش در نزدیکی محل زندگی و مناطق پرخطر سریعاً با ادارات حفاظت محیط‌ زیست تماس بگیرند و محیط‌بانان را در انجام وظایف و مأموریت‌های‌شان یاری کنند.

     خاکپور بیان کرد: دوستداران محیط‌ زیست تلاش کنند با گفتگو و بیان خسارت‌های ناشی از کشتار و نابودی تنوع زیستی به آشنایان و نزدیکان خود ضریب امنیت وحوش در این فصل را بالا ببرند. ادارات حفاظت محیط‌ زیست هم بایستی با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی و حتی قانونی، همه ظرفیت‌های اجتماعی، مذهبی و قانونی موجود را در راستای توسعه و گسترش مشارکت مردم، دوستداران محیط‌ زیست، دهیاران، اعضاء شوراهای اسلامی و … همسو کرده تا با افزایش ضریب مشارکت زمینه ایجاد امنیت وحوش در این فصل فراهم‌تر شود.

اتخاذ تمهیدات متعدد برای حفاظت بیشتر از حیات وحش

     مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری نیز در این خصوص به خبرنگار مهر اظهار داشت:برای این فصل تمهیدات متعدد برای حفاظت از حیات وحش از سوی این سازمان در نظر گرفته شده است.

     شهرام احمدی اذعان داشت: بالا بردن ضریب امنیت فیزیکی، تشکیل اکیپ گشت سیار و… از مهمترین اقدامات در راستای حفاظت این حیات وحش در این فصل است. وی ادامه داد: نیروهای ستادی دسته بندی شده اند و به مناطق حفاظت شده اعزام می شوند؛ به ویژه روز های تعطیل برای حفاظت بیشتر گروه بیشتری اعزام می شود. وی تصریح کرد: افزایش تجهیزات مناطق و تجهیزات انفرادی محیط بانان از دیگر اقدامات برای بالا بردن امنیت مناطق تحت مدیریت در این فصل است.

     مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری بیان کرد: هم اکنون به مردم به ویژه مردمی که در کنار مناطق حفاظت شده زندگی می کنند اطلاع رسانی شده است و تلاش شده است ارتباط اهالی این مناطق بامحیط بانان بیشتر شود. احمدی بیان کرد: تاکنون در پی مراقبت های ویژه محیط بانان متخلفان حرفه متعددی دستگیر شده است و به مراجع قانونی تحویل داده شده اند.

حفظ منابع طبیعی نیازمند دانش افزایی وتربیت خبرنگاران تخصصی است

پنجشنبه, ۶ آذر, ۱۳۹۳

     امروز ۶ آذرماه ۱۳۹۲ ؛ نشست مدیران و کارشناسان روابط عمومی‌های ادارات کل منابع طبیعی منطقه ۲ کشور شامل استان‌های چهارمحال وبختیاری، مرکزی، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، خوزستان، ایلام، کرمانشاه، یزد، زنجان، گیلان، لرستان و کردستان در شهرکرد برگزار شد تا با حضور مدیرکل روابط عمومی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور برنامه‌های آن سازمان در حوزه روابط عمومی و مأموریت‌های سازمان در حوزه تنویر افکار عمومی و تلاش برای تبدیل فرهنگ منابع طبیعی به معارف عمومی مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.

     دوست فرهیخته و ارجمندم کاظم شاملو به نمایندگی ار رسانه‌های محلی و نگارنده از انجمن محیط زیستی تسنیم به عنوان نماینده سازمان‌های غیردولتی به این نشست دعوت شده بودیم تا در خصوص نقش رسانه و سازمان‌های غیردولتی در حوزه روابط عمومی سخنرانی کنیم. گزارش کوتاه و اختصاری خبرگزاری ایرنا از این سخنرانی‌ها را می‌توانید در زیر ملاحظه کنید:

روابط عمومی

     شهرکرد – ایرنا – رییس سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی چهارمحال وبختیاری با تبیین نقش اثرگذار رسانه ها درحفظ عرصه های منابع ملی اظهارداشت : روابط عمومی ادارات منابع طبیعی برای حفظ این منابع، تربیت خبرنگاران کارشناس در زمینه منابع طبیعی را دستور کار قراردهند.

     به گزارش ایرنا، ‘کاظم شاملو’ روز پنجشنبه در نشست مدیران روابط عمومی منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه ۲ کشور درشهرکرد، با بیان اینکه فعالیت رسانه ای درحوزه منابع طبیعی کشور به تخصص انجام نمی شود، اظهارداشت: روابط عمومی های منابع طبیعی در سراسر کشور، با آموزش محورکردن فعالیت ها درزمینه ارتقای سطح آگاهی خبرنگاران می توانند، تولیدات خبری اثرگذارتری را برای صیانت از منابع طبیعی زمینه سازی کنند.

     وی افزود: با برون سپاری فعالیت های اطلاع رسانی و تبلیغی معطوف به جامعه بهره بردار به افراد صاحب قلم واندیشه، امکان استفاده از ظرفیت سایر بخش ها برای ترویج فرهنگ صیانت از منابع طبیعی حاصل می شود. وی همچنین تولید نشریات تخصصی با رویکرد آگاه سازی بهره برداران و روستاییان را از دیگر ضرورت های حوزه منابع طبیعی دانست وادامه داد: با تولید نشریات تخصصی در زمینه معرفی فعالیت بهره برداران که منجر به احیاء عرصه های طبیعی شده، می توان سایر بهره برداران را به مشارکت در این فعالیت ها ترغیب کرد .

     شاملو استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد و انجمن های غیردولتی و بهره برداری از گروه های متنفذ در جوامع بهره بردار با بکارگیری الگوی کدخدامنشانه را زمینه ساز تعامل بیشتر جوامع محلی در صیانت از عرصه های طبیعی دانست.

     یکی ازفعالان زیست محیطی استان و کارشناس منابع طبیعی چهارمحال وبختیاری نیزدراین نشست با بیان رویکرد مثبت سازمان جنگل ها، مراتع وآبخیزداری کشور به مشارکت های مردمی اظهار داشت: رویکرد این سازمان تغییرات مثبتی در زمینه جلب مشارکت های مردمی در اجرای طرح های حفاظت از محیط زیست داشته است .

     ‘هومان خاکپور’ تصریح کرد: حفاظت ازمحیط زیست از حالت شعار زده و پرستیژی باید به برنامه های عملیاتی تغییر یابد. وی به تشریح نقش اثرگذار سازمان های مردم نهاد درحفظ محیط زیست و منابع طبیعی گفت: این سازمان ها نقش واسطه ای بین مردم و ادارات را دارد و اثربخشی آنها منوط به اعتماد مدیران در استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت این تشکل های مدنی است.

     خاکپور ادامه داد: در گذشته سازمان های مردم نهاد از سوی برخی مدیران نوعی تهدیدی محسوب می شدند، هم اکنون زمان آن فرارسیده تا از ظرفیت این بخش برای شتاب بخشی به برنامه های حفاظت از عرصه های طبیعی استفاده شود. وی با بیان اینکه برای حفظ منابع طبیعی راهی جز افزایش مشارکت مردم وجود ندارد، تصریح کرد: تازمانی که زندگی جنگل نشینان به بهره برداری از جنگل وابسته است، نمی توان انتظار مشارکت درحفظ منابع طبیعی را داشت وجلب این مشارکت به تغییرمعیشت بهره برداران ازعرصه های منابع طبیعی نیاز دارد .

     در این نشست که با شرکت مدیران و کارشناسان روابط عمومی استان های چهارمحال وبختیاری، مرکزی، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، خوزستان، ایلام، کرمانشاه، یزد، زنجان، گیلان، لرستان و کردستان برگزار شد، برنامه های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در حوزه روابط عمومی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

مشاهده نشانه های حیات دوباره در تالاب گندمان/ بازگشت پرندگان مهاجر تالاب گندمان

شنبه, ۲۴ آبان, ۱۳۹۳

     بدون‌شک پرنده‌نگری یکی از ظرفیت‌های ارزشمند اشتغال‌زایی و درآمدزایی برای جوامع محلی و بومی تالاب گندمان بوده که انجمن محیط زیستی تسنیم درصدد است با همکاری اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان چهارمحال و بختیاری این ظرفیت بالقوه کم‌نظیر را به یک فرصت بالفعل برای ایجاد معیشت‌های پایداری تبدیل کند.

     برای اعمال مدیریت جامع زیست بومی در این تالاب ارزشمند، مشارکت جوامع محلی و بومی منطقه الزامی است. آموزش و همسوسازی اهالی و تمامی نهادهای دولتی و غیردولتی مؤثر در منطقه زمینه‌های اشتیاق بهره‌برداران برای مشارکت در مدیریت جامع زیست بومی و بهره‌برداری خردمندانه و پایدار از مواهب این تالاب را فراهم می‌کند. تلاش همکاران نگارنده در انجمن تسنیم این است تا با افزایش دانایی‌ها و توان‌افزایی در منطقه، معیشت‌های ناپایدار و خسارت‌زای فعلی که تنوع زیستی تالاب را تهدید کرده و روند خشکی آن را شدت بخشیده است، به معیشت‌های پایدار و خردمندانه که ضمن افزایش درآمد جوامع محلی و بومی منجر به حفاظت از تالاب هم می‌گردد، تغییر داده شوند.

     گفتگوی نگارنده و مدیرکل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری با خبرنگار خبرگزاری مهر را می‌توانید در زیر بخوانید:

گندمان

     محمدرضا موسوی- خبرگزاری مهر: بارش های قابل توجه باران و پایین رفتن بهره برداری از چاه های کشاورزی اطراف تالاب گندمان موجب جمع شدن آب در سطح این تالاب و حضور دوباره پرندگان مهاجر بعد از چند سال خشکسالی این تالاب شد.
به گزارش خبرنگار مهر، تالاب گندمان در استان چهار محال و بختیاری و در نزدیکی شهر گندمان از توابع شهرستان بروجن قرار دارد.

     این تالاب که به عنوان زیستگاهی با ارزش در میان ۱۰۵ زیستگاه مهم پرندگان در ایران شناسایی شده، در شمار زیباترین تالاب‌های کشور و یکی از مهمترین کانون‌های گردشگری چهارمحال بختیاری محسوب می شد و زیستگاهی منحصر به فرد برای زمستان گذرانی و تخمگذاری پرندگان مهاجر و اسکان دائم پرندگان بومی بود که قریب به ۱۵ گونه پرنده بومی و قریب به ۳۰ گونه پرنده مهاجر نواحی سردسیر شمالی با جمعیت‌ زیاد، انواع مارها و قورباغه‌ها و لاک‌پشت‌ها و پستانداران و ماهی ها را در خود جای می داد.

     چند سالی است که خشکسالی و بهره برداری بیش از اندازه از چاه های کشاورزی در محدوده این تالاب ارزشمند موجب خشک شدن قسمت وسیعی از این تالاب و تبدیل بخش قابل توجهی از آن به مرغزار شده است که معمولاً به عنوان مرتع غنی برای چرای احشام محسوب شده و گله های گسترده گوسفند و دام وارد این مرغزار می شوند. در این چند سال نبود آب در سطح تالاب و ورود دام موجب سلب آرامش برای موجودات زنده این تالاب شده بود و زندگی را برای موجودات و پرندگان با مشکل مواجه کرده بود. خوشبختانه بارندگی های قابل توجهی که طی یک ماه گذشته در منطقه تالاب داشتیم نقش مهمی در آبگیری تالاب داشت و زندگی دوباره را به این تالاب بازگرداننده است.

     با آمدن فصل سرما کشاورزی در استان چهارمحال و بختیاری تعطیل می شود و تا بهار سال آینده خبری از صدای موتور چاه های آب کشاورزی نیست. در اطراف تالاب گندمان چاه های آب مختلف زیادی حفر شده است که به گفته کارشناسان یکی از مهمترین عامل های اصلی خشکی تالاب گندمان همین چاه های آب کشاورزی هستند که آب زیر زمینی تالاب را می کشند و موجب خشکی تالاب می شوند. در این رابطه تعطیل شدن چاه های آب کشاورزی در کنار بارش باران موجب بازگشت دوباره زندگی به تالاب شده و سطح تالاب را آب فرا گرفته است. یکی از اقدامات خوب که توسط سازمان مربوطه از جمله محیط زیست انجام شد احداث یک بند خاکی بود که از خروج آب از سطح تالاب جلوگیری می کند و همین امر نیز در احیا تالاب نقش مهمی را ایفا کرد.

     نایب رئیس انجمن محیط زیستی تسنیم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: یکی از مهمترین چالش هایی که تالاب های کشور از جمله تالاب گندمان را با مشکل مواجه کرده است کم آبی است.

     هومان خاکپور اذعان داشت: عدم رعایت حق آبه ها چه رودخانه ها و چه چشمه ها و بهره برداری از چاه های کشاورزی اطراف تالاب گندمان موجب خشک شدن این تالاب شده است. وی اذعان داشت: پایین رفتن سطح آب های زیر زمینی تالاب گندمان در پی بهره برداری از چاه های کشاورزی منطقه تالاب را در مسیر خشک شدن کامل قرار داده بود.

     نایب رئیس انجمن محیط زیستی تسنیم گفت: کم شدن آب تالاب و بهم خوردن تعادل اکوسیستم تالاب شرایط را برای زندگی جانوران و پرندگان تالاب بسیار سخت کرده بود. خاکپور گفت: در این موقع سال سطح برداشت آب های کشاورزی بسیار پایین می آید و از طرفی بارش های خوب در منطقه موجب مشاهده نشانه های حیات دوباره در تالاب گندمان شده است.

    وی اذعان داشت: یکی دیگر از اقداماتی که موجب احیای تالاب گندمان شده است احداث یک بند خاکی است که از خروج آب تالاب جلوگیری کرده است و موجب شده است آب بخش اعظمی از سطح تالاب را فرا گیرد. این کارشناس منابع طبیعی و محیط زیست یادآور شد: وجود آب در سطح تالاب موجب حضور پرندگان برای گذران فصل زمستان در این تالاب شده است. وی گفت: باید با نگاه جامع تر و توجه بیشتر به تالاب گندمان پرداخته شود.

۹۰ درصد تالاب گندمان آب گیری شد

     رئیس محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: بارش های قابل توجه یک ماه گذشته نقش مهمی در احیای تالاب داشت و سطح وسیعی از تالاب را آب فرا گرفته است.

     شهرام احمدی اذعان داشت: هم اکنون حدود ۹۰ درصد تالاب گندمان آب گیری شد و پرندگان مهاجر به این منطقه بازگشتند.
وی بیان کرد: محیط زیست در راستای احیای تالاب اقدامات قابل توجهی از جمله احداث بند خاکی انجام داده است که این مهم نقش مهمی در جمع شدن آب در سطح تالاب داشته است. وی یاداور شد: باید همه از جمله سازمانهای مختلف، اهالی شهر گندمان، کشاورزان، محققان و… دست به دست هم بدهیم و در راستای حفاظت از این تالاب بکوشیم چرا که این تالاب سرمایه بزرگ برای منطقه و استان به شمار می رود.

لایحه حمایت از محیط‌بانان در مجلس

یکشنبه, ۱۶ شهریور, ۱۳۹۳

     به بهانه روز محیط‌بان – ۱۶ شهریور – و در پاسداشت محافظان طبیعت و زیستمندانش در گفتگویی با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) شرکت کرده‌ام که شرح کامل آن را با شما خوانندگان گرامی طبیعت بختباری به اشتراک می‌گذارم:

محیط بان

     خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا): به‌رغم گذشت یک سال از تقدیم لایحه حمایت از محیط‌بانان به مجلس، در نخستین روزهای فعالیت معصومه ابتکار در سازمان محیط زیست، هنوز این لایحه به‌صورت قانونی درنیامده است.

     یک فعال محیط زیست امروز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، به بهانه روز محیط‌بان گفت: در سال‌های اخیر شاهد تجهیز شکارچیان به تجهیزات و ادوات پیشرفته‌ای هستیم که محیط‌بانان و یگان‌های حفاظت محیط زیست از آنها برخوردار نبوده و نبرد نابرابری را میان این اقشار به‌وجود آورده است.

     هومان خاکپور افزود: این عدم برابری باعث شده که محیط‌بانان در مقابل با شکارچیان متخلف بازنده میدان باشند و علاوه بر عدم توان کافی برای حفظ محیط زیست، سلامت آنها نیز تحت تأثیر قرار گیرد.

     وی با اشاره به اینکه در آموزش محیط‌بانان در بهره‌گیری از سلاح کم‌کاری شده است، خاطرنشان کرد: دلیل موارد بسیاری از محکومیت محیط‌بانان در محاکم قضایی عدم اطلاعات و مهارت کافی در بهره‌گیری از سلاح است.

     کارشناس اداره‌کل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست با اعمال دوره‌های سه تا شش ماهه می‌تواند آموزش‌های خود در زمینه بهره‌گیری از سلاح را برای محیط‌بانان تکرار کند تا در برخورد با متخلفان دچار محکومیت‌های قضایی نشوند.

     خاکپور تصریح کرد: اطلاعات حقوقی محیط‌بانان در زمینه وظایف و اختیارات شغلی خود محدود است، تا آنجا که حتی وکیل مدافعان آنها در این زمینه به‌طور مناسب عمل نکرده‌اند!

     وی یادآور شد: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در نخستین روزهای آغاز به‌کار خود در سازمان، این لایحه را برای حمایت‌های قانونی از محیط‌بانان در مقابل شکارچیان خدمت مجلس کرد که بعد از گذشت حدود یک سال، مجلس هنوز این قانون را تصویب نکرده است.

     خاکپور تأکید کرد: در صورت تصویب این لایحه، چتر حمایتی مناسبی در دفاع از حقوق محیط‌بانان اعمال می‌شود، کمااینکه دو نفر از محیط‌بانان منطقه فارس و کهگیلویه و بویراحمد منتظر اجرای حکم اعدام خود هستند.

     وی در پایان اظهار داشت: در این زمینه نمی‌توان به دستگاه قضایی خرده گرفت، زیرا این ارگان بر اساس قانون عمل می‌کند.
گفتنی است، محیط‌بانان با وجود مشکلات شغلی از حقوق و مزایایی مناسب نیز برخوردار نیستند که در آستانه روز محیط‌بان (۱۶ شهریورماه) مصادف با تولد امام رضا(ع) معصومه ابتکار خبر از درجه‌بندی محیط‌بانان داد که نقش مهمی در افزایش حقوق و مزایای آنان دارد.

هنرستان‌های محیط زیستی؛ راهی برای توسعه آموزش و مهارت‌های محیط زیستی

جمعه, ۳۱ مرداد, ۱۳۹۳

     بدون شک تلاش برای ظرفیت‌سازی در حوزه گسترش آموزش‌های محیط زیستی و ایجاد حساسیت‌های لازم در سطح جامعه، در شمار برجسنه‌ترین اقدامات یک‌سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست کشور به رهبری سرکار خانم دکتر معصومه ابتکار است. یقینا” بنیادی‌ترین اقدام در این ظرفیت‌سازی، همان بسترسازی لازم برای گسترش آموزش‌های محیط زیستی در سطح مدارس و آشناسازی کودکان و دانش‌آموزان با مفاهیم محیط زیستی است که به همت دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان در قالب طرح مدارس جامع محیط زیستی و مبادله تفاهم‌نامه‌ای ارزشمند بین عالی‌ترین مقامات دو نهاد متولی “محیط زیست” و “آموزش و پرورش” ایران یعنی رییس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر آموزش و پرورش در روزهای پایانی سال ۱۳۹۲ (۱۸ اسفند ۱۳۹۲) نمودی عینی و عملی پیدا کرده است.

     گفتنی است قبل از مبادله این تفاهم‌نامه ملی، با حمایت دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان در بهمن ماه ۱۳۹۲ “نخستین همایش مدارس جامع محیط زیستی” توسط انجمن محیط زیستی تسنیم و همراهی نهاد آموزش و پرورش در شهر بروجن برگزار شد. به دنبال این همایش و گفتگوهایی که با مسئولان آموزش و پرورش منطقه داشتیم، ایده‌ی راه اندازی هنرستان‌های محیط زیستی مطرح شد. ابتدا این ایده را با محمد درویش مدیر کل آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست مطرح کرده و در نشست سازمان‌های غیردولتی چهارمحال و بختیاری با سرکار خانم دکتر مهناز مظاهری اسدی معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز خواستار حمایت و عملیاتی شدن آن شدم.

     اینک بسیار خوشحالم که محمد درویش مدیر کل آموزش و مشارکت مردمی سازمان در تارنمای مهار بیابا‌ن‌زایی خبر از تصویب آن ایده در کارگروه مشترک مدارس جامع محیط زیستی داده‌اند و راه‌اندازی هنرستان‌های محیط زیستی در سطح کشور هم در شمار اولویت‌های این طرح بزرگ قرار گرفته است. نگانده نیز به‌سهم خود تلاش‌های مسئولانه محمد درویش و همکاران گرامی‌شان در حوزه توسعه مدارس سبز در کشور را ارج نهاده و برای آنان بهترین‌ها را آرزو دارد.

     هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای در نظام آموزش و پرورش کشور یکی از شیوه‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای هستند که در قالب نظام آموزش رسمی کشور و وابسته به وزارت آموزش و پرورش فعالیت دارند و حداقل مدارک تحصیلی آن‌ها دیپلم است. برخی از دستگاه‌ها و بخش‌های اجرایی کشور بر اساس احساس نیاز و تمایل به مشارکت در پروسه تربیت نیروی ماهر، در تاسیس این مدارس و هنرستان‌ها مشارکت و همکاری فعال دارند.

     هنرستان‌های آموزش کشاورزی، مراکز آموزش هنر، مراکز آموزش صنایع دستی و . . . نمونه‌هایی از این مؤسسات هستند که بدین منظور زیر نظر وزارت آموزش و پرورش و دستگاه‌های مرتبط تأسیس شده و فعالیت می‌کنند. این دستگاه‌های مرتبط در سرمایه‌گذاری، اجرای آموزش‌ها، تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌ها در حوزه‌های مختلف برنامه‌ریزی، مدیریت، اجرا و نظارت سهم عمده‌ای دارند.